دیابت یک بیماری مزمن است که به مرور زمان باعث آسیب به سلول‌های عصبی و عروق خونی شده و منجر به بروز عوارض ناخوشایند بسیاری مثل اختلالات بینایی و بیماریهای قلبی عروقی میشود. بیماریهای قلبی از خطرناک‌ترین عوارض دیابت هستند که می‌توانند منجر به سکته قلبی و مرگ شوند. چکاپ قلبی بیماران دیابتی راهکار مطمئنی برای پیشگیری و تشخیص زودهنگام بیمارهای قلب است. چکاپ قلبی به مجموعه‌ای از تست‌ها و آزمایش‌هایی گفته میشود که برای اطمینان از سلامت قلب بیمار و عملکرد آن انجام می‌شوند.
ارتباط بیماری دیابت و قلب
بیماری دیابت ارتباط مستقیمی با بیماریهای قلبی دارد و ابتلا به آن، احتمال بروز سکته قلبی و دیگر بیمارهای قلبی عروقی را بیشتر می‌کند. همچنین افراد مبتلا به دیابت بیشتر در معرض ابتلا به فشارخون بالا و کلسترول بالا هستند که هر دو از ریسک فاکتورهای بیماریهای قلبی هستند.
بر اساس heartfoundation ، افراد مبتلا به دیابت نسبت به افراد دیگر، در سن کمتری به بیماریهای قلبی مبتلا می‌شوند و احتمال بروز بیماریهای قلبی در این افراد تقریباً دوبرابر افراد دیگر است.
تاثیر بیماری دیابت بر قلب
قند خون بالا ناشی از بیماری دیابت به عروق خونی و اعصاب کنترل‌کننده آن‌ها آسیب می‌زند. قند خون بالا همچنین احتمال رسوب کلسترول در عروق خونی را نیز بیشتر می‌کند. در نتیجه باگذشت زمان احتمال بروز بیماریهای قلبی بیشتر میشود. رایج‌ترین بیماری قلبی در افراد مبتلا به دیابت سفت‌شدن عروق کرونری و رسوب کلسترول در این عروق است که منجر به گرفتگی رگ‌های قلب شده و رسیدن خون و اکسیژن به سلول‌های قلب را مختل کرده و در نهایت منجر به سکته میشود.
خبر خوب این است که با کنترل بیماری دیابت زیر نظر پزشک متخصص، می‌توان احتمال بروز بیماریهای قلبی و سکته را کمتر کرد.
شناسایی بیماری قلب توسط بیمار
بیماریهای قلبی علائمی دارند که در صورت بروز، بیمار باید تحت مراقبت‌های پزشکی قرار گیرد. این علائم عبارت‌اند از:
- احساس درد یا فشار در قفسه سینه که بیش از چند دقیقه طول بکشد یا برطرف شود و سپس مجدد احساس شود.
- احساس درد و ناراحتی در یک یا هر دو بازو و شانه
- احساس درد و ناراحتی در کمر، گردن و فک
- تنگی نفس
- عرق‌کردن
- سرگیجه و احساس سبک بودن سر
- حالت تهوع و احساس درد و سوزش معده
- احساس خستگی شدید و ضعف
همچنین ممکن است برخی از افراد همه‌ی علائم را تجربه نکنند. به طور مثال افرادی که دیابت به سلول‌های عصبی آن‌ها آسیب‌زده است، ممکن است دردی در قفسه سینه‌ی خود احساس نکنند، درصورتی‌که احساس درد از علائم اصلی و مهم بیماری قلبی است. پس درصورتی‌که یک یا چند مورد از علائم گفته شده را تجربه کردید، به مرکز درمانی مراجعه کنید یا با اورژانس تماس بگیرید. توجه داشته باشید که درد در قفسه سینه، تنها دلیل برای بیماری های قلی نمی باشد. ما در مقاله دلایل درد قفسه سینه به تمامی این موارد می پردازیم.
در موارد شدیدتر و پیشرفته‌تر ممکن است فرد بیمار دچار سکته قلبی شود. علائم سکته عبارت‌اند از:
- احساس ضعف و بی‌حسی در صورت، بازو یا پا در یک طرف بدن
- احساس گیجی، ناتوانی در صحبت‌کردن یا درک‌کردن
- سرگیجه، ازدست‌دادن تعادل یا مشکل در راه‌رفتن
- مشکل بینایی در یک یا هر دو چشم
- سردرد ناگهانی و شدید
در صورت بروز هر یک از علائم سکته قلبی، فرد بیمار باید هرچه سریع‌تر به مراکز درمانی منتقل شود.
پیشگیری از بیماری دیابت
می‌دانیم که پیشگیری همیشه بهتر از درمان است. راه کارهایی که به‌طورکلی برای پیشگیری از ابتلا به دیابت توصیه می‌شوند عبارت‌اند از:
- داشتن رژیم غذایی سالم
- پرهیز از خوردن کربوهیدرات و مواد قندی
- کاهش و کنترل وزن
- ورزش و فعالیت بدنی
- اصلاح سبک زندگی
- عدم مصرف دخانیات
اما در صورت ابتلا به دیابت، کنترل بیماری و پیشگیری از بروز بیماریهای قلبی اهمیت زیادی پیدا میکنند. برای پیگیری از بیماریهای قلبی، باید ریسک فاکتورها را تاحدامکان کم کنید. به این منظور شما باید:
- سبک زندگی خود را اصلاح کنید.
- سطح قند خون خود را کنترل کنید و داروهای خود را به‌موقع مصرف کنید.
- علائم بیماریهای قلبی و سکته قلبی را بشناسید و در صورت بروز هر یک سریعاً به پزشک مراجعه کنید.
- به طور منظم به پزشک متخصص غدد و پزشک متخصص قلب و عروق مراجعه کنید.
- به طور منظم چکاپ قلبی بیماران دیابتی را انجام دهید.
اصلاحات سبک زندگی برای سلامت قلبی
باید به این نکته توجه کرد که هرچه فرد ریسک فاکتورهای بیشتری برای ابتلا به بیماریهای قلبی داشته باشد، بیشتر در معرض خطر است. به طور مثال اگر فرد مبتلا به دیابت اضافهوزن بیشتری داشته باشد و سیگار بکشد، خطر سکته قلبی و مرگ بیشتر از سایرین او را تحدید می‌کند. به همین دلیل اصلاح سبک زندگی برای سلامت قلبی در بیماران دیابتی از اهمیت بالایی برخوردار است.
اگر شما به بیماری دیابت مبتلا هستید، می‌توانید با اصلاح سبک زندگی احتمال ابتلا به بیماری و سکته قلبی را کمتر کنید. به این منظور توصیه میشود:
- سطح قند خون خود را مرتب کنترل کنید
- تحت‌نظر پزشک متخصص باشید
- داروهای خود را به‌موقع مصرف کنید
- رژیم غذایی سالمی داشته باشید
- وزن خود را کنترل کنید
- به اندازه‌ی کافی بخوابید
- فعالیت فیزیکی داشته باشید
- فشارخون خود را کنترل کنید
- به طور منظم برای سنجش سطح کلسترول خونتان آزمایش چکاپ بدهید
- سیگار نکشید
- از نوشیدن الکل پرهیز کنید
باید به این نکته توجه کنید که افراد مبتلا به دیابت نوع 2 بیشتر از سایر بیماران دیابتی در معرض خطر هستند. به همین دلیل، این افراد باید توجه بیشتری به سبک زندگی خود داشته باشند.
مدیریت دارو
مدیریت نوع و میزان مصرف دارو در بیماران مبتلا به دیابت نکته‌ی مهمی است که می‌تواند در پیشگیری از بروز بیماریهای قلبی مؤثر باشد. نوع داروی موردنیاز و دوز آن باید توسط پزشک متخصص و باتوجه‌به شرایط بیمار تعیین شود. تنها نکته‌ی مهم در این زمینه این است که بیمار باید داروهای خود را به‌موقع و به طور کامل مصرف کند و در زمان توصیه شده برای آزمایش بعدی و مراجعة خود به پزشک اقدام کند.
فراموش نکنید در صورت بالابودن شدید سطح قند خون، شما باید این مورد را با پزشک خود در میان بگذارید تا پزشک در صورت نیاز دوز داروی شما را تغییر دهد.
چکاپ قلبی بیماران دیابتی منظم توسط پزشک متخصص
دیابت معمولاً به سلول‌های عصبی بیماران آسیب می‌زند. به همین دلیل اکثر بیماران دیابتی متوجه احساس درد در قفسه سینه که از اصلی‌ترین علائم بیماریهای قلبی است، نمی‌شوند. در نتیجه بهترین روش برای فهمیدن احتمال ابتلا به بیماریهای قلبی، چکاپ منظم و دوره‌ای توسط پزشک متخصص قلب است.
در چکاپ قلبی، پزشک متخصص خطر بروز حمله قلبی و سکته را بررسی می‌کند. او درمورد ریسک فاکتورهایی مثل مصرف دخانیات، رژیم غذایی و ورزش از شما سوال می‌پرسد و سابقه‌ی خانوادگی شما در زمینه ابتلا به دیابت و حمله‌ی قلبی را بررسی می‌کند. پزشک فشار خون، قند و وزن شما را اندازه‌گیری می‌کند و برای شما آزمایش خون تجویز می‌کند.
پزشک متخصص با کنترل قند خون و فاکتورهای مهم در آزمایشهای دوره‌ای شما، داروهای لازم را برای شما تجویز کرده و اقدامات لازم را به شما توصیه می‌کند. همچنین در صورت بالابودن احتمال بروز سکته یا دیگر بیماریهای قلبی، پزشک اقدامات درمانی لازم را شروع می‌کند.
آزمایش‌ها و تست‌هایی که در چکاپ قلبی بیماران دیابتی انجام می‌شوند عبارت‌اند از:
آزمایش خون
یکی از مهم‌ترین آزمایشهای چکاپ برای بیماران مبتلا به دیابت آزمایش خون است. در این آزمایش فاکتورهایی مثل قند خون، سطح انسولین، کلسترول، تری‌گلیسرید، HDL (کلسترول خوب)، LDL (کلسترول بد) بررسی می‌شوند.
ازآنجایی‌که دیابت می‌تواند به کلیه‌ها آسیب بزند، باید از سلامت کلیه‌ها نیز اطمینان حاصل کرد. برای این منظور معمولاً سطح آلبومین و کراتینین را بررسی میکنند.
بررسی فشار خون
ابتلا به دیابت احتمال ابتلا به فشارخون بالا را افزایش می‌دهد. فشارخون را می‌توان با استفاده از دستگاه‌های فشارسنج اتومات یا جیوه‌ای بررسی کرد. به افرادی که فشار خون بالایی دارند، توصیه میشود یک دستگاه فشار خون خانگی تهیه کرده و مرتب فشار خون خود را در منزل کنترل کنند.
اطمینان از سلامت قلب و عروق آن
برای اطمینان از سلامت قلب بیماران دیابتی بنا به صلاح دید پزشک متخصص تست‌ها و آزمایش‌هایی انجام می‌شوند که عبارت‌اند از:
- نوار قلب یا الکتروکاردیوگرافی: در این تست، فعالیت الکتریکی قلب بررسی میشود.
- تست ورزش: نوار قلب در واقع همان تست ورزش است که در طول فعالیت بدنی و ورزش از بیمار گرفته میشود.
- اکوکاردیوگرافی یا اکو: این تست مانند سونوگرافی است که برای بررسی سلامت قلب و عملکرد آن انجام میشود.
- آنژیوگرافی: آنژیوگرافی یک روش تصویربرداری است که برای بررسی سلامت عروق خونی و عروق کرونری انجام میشود.
- اسکن هسته‌ای قلب یا تست استرس هسته‌ای: این تست روشی است که به کمک آن می‌توان مقدار جریان خون و پمپاژ خون در زمان استراحت و فعالت را اندازه گرفت.
- هولتر قلب: هولتر قلب شبیه نوار قلب است و طی آن فعالیت الکتریکی قلب در یک بازه زمانی 24 تا 48 ساعته بررسی میشود.
فاصله زمانی لازم برای انجام مجدد هر یک از این تست‌ها باید توسط پزشک متخصص قلب و بنا بر شرایط بیمار تعیین شود.
جمع بندی
سکته و بیماریهای قلبی از اصلی‌ترین دلایل مرگ‌ومیر در بیماران مبتلا به دیابت هستند. این بیماری‌ها معمولاً بااحساس درد در قفسه سینه خود را نشان می‌دهند؛ اما برخی بیماران دیابتی به دلیل آسیب‌دیدن سلول‌های عصبی این درد را احساس نمی‌کنند. به این منظور چکاپ قلبی بیماران دیابتی باید به طور منظم برای این افراد انجام شود. با انجام منظم آزمایشهای لازم می‌توان بیماری قلبی افراد مبتلا به دیابت را در مراحل اولیه تشخیص داد و تاحدامکان از پیشرفت آن جلوگیری کرد.
کلینیک تخصصی قلب و عروق دکتر ریاستی
سوالات متداول
چکاپ قلبی بیماران دیابتی چند وقت یک بار باید انجام شود؟
معمولاً توصیه میشود بیماران دیابتی سالی یک بار آزمایشهای چکاپ قلب را انجام دهند.
چه عواملی احتمال بروز بیماری قلبی یا سکته را در بیماران دیابتی بیشتر میکنند؟
سیگارکشیدن، اضافهوزن، بیماری کلیوی مزمن، سابقه خانوادگی، فشارخون بالا و کلسترول بالا مواردی هستند که احتمال سکته یا بیماری قلبی را در افراد مبتلا به دیابت بیشتر میکنند.
بدون دیدگاه