واریس یکی از شایع‌ترین بیماریهای عروقی در جامعه امروزی است. این بیماری به دلیل متورم شدن سیاه رگهای سطحی ظاهر میشود. حدود 10 تا 20 درصد از مردم دنیا به خصوص خانم‌ها با این بیماری دست و پنجه نرم میکنند. تورم این رگ‌ها ممکن است در نقاط مختلف بدن اتفاق بیفتد ولی شایع‌ترین نقطه برای بروز پاها هستند. تورم در هر فردی متفاوت بروز می‌کند.
گاهی تورم به اندازه‌ای شدید میشود که یک ناحیه از بدن به سمت تیرگی، تغییر رنگ می‌دهد. در ادامه در مورد انواع نشانه‌های واریس و روش‌های موثر در درمان آن بیشتر توضیح داده میشود. اگر بدانید که این بیماری چه علائمی دارد؟ به چه علت به آن دچار می‌شوید؟ چگونه می‌توانید از بروز آن پیشگیری کنید؟ دیگر نیاز نیست که نگران این بیماری باشید.
واریس چیست؟
به گفته دکتر ریاستی متخصص قلب تهران، سیاهرگ‌های سطحی که وظیفه خون‌رسانی را به عهده دارند، در اثر فشار به رگهای واریسی تبدیل می‌شوند. نتیجه از بین رفتن دریچه‌های سیاهرگ‌های سطحی، برگشت خون و تورم و پیچ خوردن رگ‌ها است. به این حالت واریس می‌گویند.
رگهای واریسی رگهای پیچ‌دار هستند که به رنگ بنفش و آبی ظاهر بروز میکنند. اگر عدم تشخیص و درمان به موقع صورت نپذیرد، این بیماری ممکن است عوارض خطرناکی را برای فرد به دنبال داشته باشد.
علائم واریس و علت بروز آن چیست؟
علت اصلی بروز واریس ضعف یا عدم عملکرد صحیح دریچه‌های به اصطلاح لانه کبوتری رگ‌ها است. در صورتی که دریچه‌ها به درستی وظیفه خود را انجام ندهند، خون برگشت می‌کند و در عروق جمع میشود. نتیجه این برگشت خون تورم رگ و ایجاد واریس خواهد بود. این بیماری به علت‌های مختلفی از جمله افزایش سن، اضافه وزن، بارداری و ژنتیک در بدن بروز می‌کند.
در علائم همراه با درد علاوه‌بر ظاهر زشت رگ‌ها، موارد زیر نیز وجود دارند:
- با ایستادن یا نشستن طولانی مدت با احساس درد شدید همراه است
- احساس گرفتگی و سوزش در عضلات و نواحی دارای واریس
- تورم عضلات ناحیه مچ و ساق پا
- تغییر رنگ پوست به سمت تیرگی
- احساس خارش در نواحی دارای واریس
علائم این بیماری به دو شکل بدون درد و با درد در بدن خود را نشان می‌دهند. در علائم بدون درد، تنها رگ‌هایی به رنگ آبی یا بنفش و رگهای پیچیده در بدن مشاهده می‌شوند.
محل بروز واریس
واریس در نواحی مختلفی از بدن ممکن است بروز کند. شایع ترین نواحی بدن که به واریس دچار می‌شوند پاها، شکم و نواحی تناسلی هستند. پاها ستون بدن محسوب می‌شوند و بیشترین وزن را تحمل میکنند. قسمت‌های از پا شامل ساق، ران و پشت پا شایع ترین مکان‌ها برای بروز واریس به شمار می‌روند. پیاده‌روی زیاد و سرپا ایستادن طولانی مدت موجب واریس در ناحیه پا میشود.
این رگهای متورم آبی رنگ در برخی از افراد مخصوصا خانم‌های باردار بیشتر در نواحی شکمی بروز میکنند. در خانم‌های باردار علاوه بر شکم، لگن و نواحی تناسلی نیز مستعد بروز واریس است. در دوران بارداری به علت بالارفتن وزن و وجود جنین در بدن فشار بیشتری در ناحیه لگن خانم‌ها احساس میشود. تصور واریس در رحم و واژن کمی دشوار است، اما این نواحی در دوران بارداری بسیار مستعد واریس هستند.
تشخیص واریس در نواحی لگن، رحم و واژن کمی سخت‌تر است. همچنین در زمینه درمان کمی متفاوت‌تر از واریس‌های دیگر باید عمل کرد. اما نکته مثبت این مدل از بیماری، حاد نبودن آن به شمار می‌رود.
انواع واریس
رگهای واریسی انواع مختلفی دارند و با نام‌های مختلفی شناخته شده‌اند. در محل بروز واریس معمولا چند نمونه همزمان با هم و در محدوده نزدیک به هم ظاهر می‌شوند.
- ورید صافن: این نوع از ورید خود دو نوع دارد که به آن واریس طنابی بزرگ و طنابی کوچک گفته میشود.
- واریس شاخه‌ای: معمولا رگهای واریسی در این مدل پر رنگ‌تر هستند.
- واریس در ناحیه تناسلی: این نوع از بیماری بیشتر در زمان بارداری شایع شده و با تورم و برآمدگی در ناحیه واژن همراه است.
- واریس با رگهای عنکبوتی: معمولا در این نوع از بیماری رگهای نازک و ظریفی مشاهده شده و در یک ناحیه به صورت پراکنده بروز میکنند.
- واریس روی صورت: تورم یا قرمزی روی پوست صورت که به دلیل بیماری تلانژکتازی ایجاد میشود. این بیماری روی صورت نوعی از رگهای عنکبوتی با عامل‌های محرکی مانند ژنتیک، بارداری، ضربه و نور خورشید هستند.
- واریس مری: این بیماری بیشتر در بیماران کبدی خود را نشان می‌دهد. در این بیماری خون در کبد به درستی جریان نمی یابد.
تشخیص انواع واریس برای افراد معمولی آسان نیست و بهترین راه برای تشخیص درست و درمان مناسب مراجعه به پزشک متخصص است.
چه کسانی بیشتر به بیماری واریس مبتلا می‌شوند؟
بیماری واریس یک بیماری ژنتیکی محسوب میشود. اگر پدر یا مادر به این بیماری دچار باشند، احتمال ابتلای شما وجود دارد. با اطلاع از این موضوع می‌توانید یک سری اقدامات پیشگیرانه را برای مبتلا نشدن به این بیماری در نظر بگیرید. این اقدامات شامل ورزش کردن و حفظ تناسب اندام می‌شوند. رعایت این نکات ساده از ریسک ابتلا به واریس می‌کاهد.
بعد از ژنتیک یکی از اصلی‌ترین عوامل بروز واریس مشاغل هستند. مشاغلی که فرد در آن‌ها برای مدت طولانی سرپا می‌ایستد. برای پیشگیری می‌توانید با آویزان نگه نداشتن پاها برای مدت طولانی و کاهش سرپا ایستادن و قرار دادن پاها در سطحی بالاتر از قلب از ریسک ابتلای خود بکاهید. تحقیقات نشان می‌دهد که زنان بیشتر از مردان به این مریضی دچار می‌شوند.
تشخیص واریس به چه صورت است؟
مهم‌ترین کار برای درمان صحیح این بیماری تشخیص به موقع آن است. روش‌های مختلفی برای تشخیص این بیماری وجود دارند که در زیر به برخی از آن‌ها اشاره میشود:
- سونوگرافی وریدی
- سونوگرافی Doppler
- آزمایش Trendelenburg
- Venography (ونوگرافی)
- Plethysmography (پلتیسموگرافی)
با مشاهده هر کدام از علائم اولیه مراجعه به پزشک ضروری است. متخصصین در این زمینه با معاینه و انجام آزمایش‌های فوق، یک روش درمانی مناسب با میزان بیماری شما را تجویز میکنند.
آیا تمام رگهای برجسته واریس هستند؟
بسیاری از افراد به صورت طبیعی عروق برجسته دارند و تمامی رگهای برجسته را نمی‌توان واریس به حساب آورد. در خیلی از افراد به دلیل نداشتن چربی زیر پوستی و لاغر اندام بودن رگهای معمولی به صورت این بیماری دیده میشود. همچنین ورزشکاران در زمینه پرورش اندام نیز دارای رگهای برجسته در ناحیه پا و دست هستند که هیچ کدام رگهای واریسی به شمار نمی‌روند.
درمان واریس
این بیماری مانند تمامی بیماریهای دیگر به درمان نیاز دارد. درمان به موقع این بیماری به کاهش درد و عدم پیشرفت بیماری کمک می‌کند. در درمان این بیماری سعی بر آن شده است تا کمتر از درمان‌های تهاجمی استفاده شود. اگر تورم رگ‌ها زیاد باشد در این صورت چاره‌ای به جز عمل جراحی وجود ندارد. در ادامه برخی از رایج‌ترین روش‌های درمان بررسی میشود.
اسکلروتزاپی با سونو
نام این روش از روی محلولی که استفاده میشود و محلول اسکلروزانت نام دارد برگرفته شده است. در این روش درمان با تزریق این محلول به رگ‌ها و هدایت آن توسط دستگاه سونوگرافی دیواره رگ را تخریب میکنند. در این درمان برای گرفتن نتیجه مناسب، به چند جلسه نیاز است. روش اسکلروتزاپی یک روش ساده محسوب میشود که بدون درد و خونریزی و در مطب پزشک انجام می‌گیرد. این روش یک روش غیر تهاجمی است که عوارض جانبی مانند خونریزی را ندارد.
میکروفلبکتومی
فلبکتومی نوعی از عمل جراحی است که به آن عمل تخلیه رگ نیز گفته میشود. این روش به دلیل ظهور روش‌های غیر تهاجمی امروزه به ندرت مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش پزشک بخش کوچکی از رگ را برش می‌زند و رگ را تخلیه و جریان خون را متوقف می‌کند.
فشرده‌سازی
جوراب واریس یکی از قدیمی‌ترین روش‌های درمانی برای این بیماری به شمار می‌رود. جوراب برای این بیماری دائم پاها را تحت فشار قرار می‌دهد. همچنین به حرکت درست خون در رگ‌ها و عضلات کمک می‌کند. قبل از تجویز استفاده از جوراب واریس باید آزمایشی به نام آزمایش داپلر انجام و جریان خون بررسی میشود.
جوراب‌های واریس به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که به پای شما فشار بیاورند تا جریان خون افزایش یابد. ساختار این جوراب‌ها به شکلی است که در مچ پا تنگ‌تر و در بالا گشادتر می‌شوند. این مدل از طراحی جریان خون را برای رفتن به سمت قلب تحریک می‌کند. استفاده از جوراب واریس تورم ناشی از این بیماری را در پاها کاهش می‌دهد.
استفاده از جوراب واریس زمانی نتیجه بخش خواهد بود که توسط پزشک توصیه شده باشد و سایر روش‌ها نتیجه مطلوبی نداشته باشند. یکی از این شرایط در زمان بارداری است. این جوراب‌ها در سایزهای مختلف در بازار ارائه شده‌اند. بیشترین جوراب‌هایی که اکثریت جامعه دچار واریس از آن‌ها استفاده میکنند، جوراب‌های با کلاس 1 (فشار کم) و کلاس 2 (فشار متوسط) هستند.
جراحی آندوسکوپی
جراحی آندوسکوپی برای انواع شدید واریس پیشنهاد میشود. هنگامی که آسیب و تورم رگ‌ها باعث زخم در روی پاها شدـه است این جراحی به بیمار کمک می‌کند. در این نوع از درمان پزشک با ایجاد یک بریدگی در نزدیکی سیاهرگ، یک دوربین کوچک که در انتهای یک لوله قرار دارد را به درون رگ می‌فرستد.
در این جراحی نیازی به دوران نقاهت و استراحت بعد از عمل نیست. اندوسکوپی به عنوان یک جراحی امن و بی خطر شناخته شدـه است. درد حاصل از این نوع جراحی در مقایسه با سایر جراحی‌ها بسیار مختصر محسوب میشود.
این جراحی مانند تمامی عمل‌های جراحی عوارضی را به همراه دارد. این عوارض شامل خونریزی، عفونت، آسیب به اعصاب و سرخرگ‌های حوالی رگهای واریسی و بازگشت بیماری و علائم آن میشود.
لیزردرمانی
لیزر درمانی یا همان نور درمانی با گرمادهی به رگ آن را جمع می‌کند. لیزر درمانی یک روش بسیار موثر در درمان واریس کوچک و واریس‌های عنکبوتی است. از این روش می‌توان بعد از جراحی یا اسکلروتزاپی استفاده کرد. به جز عمل جراحی لیزر هم برای درمان واریس‌های بزرگ قابل استفاده است. لیزر در طول چند جلسه برای بیمار انجام میشود. فاصله زمانی بین هر دو جلسه حدود 6 هفته است. این فاصله در درمان رگ بسیار موثر عمل می‌کند.
درمان‌های دارویی
اگر این بیماری پا به موقع و زمان کم تشخیص دادـه شود درمان آن راحت‌تر است. زمانی که فرد به واریس شدید مبتلا نیست، پزشک با استفاده از تجویز دارو و پمادهای مخصوص آن را درمان می‌کند. با مالیدن پماد و روغن‌های مخصوص می‌توان عروق درگیر را از بین برد. پماد به صورت مستقیم روی موضع مالیدـه و ماساژ دادـه میشود.
زمانی که رگهای واریسی سطحی هستند استفاده از پماد گزینه بسیار مناسبی است. استفاده از پماد برای واریس‌های سطحی تورم در رگ‌ها و درد آن‌ها را کاهش می‌دهد. پمادهایی که استفاده می‌شوند عموما دارای خاصیت ضدالتهابی هستند. یکی از مهم‌ترین مزیت‌های استفاده از این پمادها ترمیم بافت پوست به شمار می‌رود.
چه زمان به پزشک مراجعه کنیم؟
رگهای واریسی و متورم همیشه به درمان نیاز ندارند. ایستادن و راه رفتن با احساس درد در پاها به همراه باشد، مراجعه به پزشک ضروری است. زخمی در نزدیکی یا روی رگهای متورم ایجاد شود و یا مچ پا متورم شود حتما باید به پزشک مراجعه شود. با بیماریهای زیر در ارتباط هستید این بیماری برای شما خطر آفرین خواهد بود:
- لخته شدن خون که باعث التهاب در رگ میشود
- عفونت قارچی یا باکتریایی که ایجاد مشکلات پوستی می‌کند. مشکلات پوستی که از تجمع مایعات به وجود می‌آیند و ریسک عفونت در بافت‌ها را افزایش می‌دهد.
- خونریزی رگ
جمع بندی
اگر فرد دچار یک بیماری عروقی از قبیل ترومبوز وریدی باشد عوارض ناشی از واریس بیشتر خود را نشان می‌دهند. در این مورد حتما باید پزشک مشورت شود تا ریسک‌های مرتبط با این بیماری را بررسی کند. علاوه‌بر این اگر سابقه ژنتیکی از این بیماری در شما وجود دارد به محض مشاهده اولین علائم حتما با پزشک مشورت کنید.
سوالات متداول
- انجام چه ورزشهایی میتوانند باعث ایجاد واریس شوند؟
ورزشهایی که فشار زیادی را به بدن تحمیل میکنند میتوانند یکی از عوامل مهم در ایجاد این بیماری محسوب شوند. به عنوان مثال وزنه برداری یکی از این ورزشها است که محبوبیت زیادی هم دارد.
- آیا واریس بعد از درمان برگشت پذیر است؟
اگر به صورت اصولی بیماری را درمان کنید بیماری برگشت پذیر نیست. درمان و تشخیص به موقع میتواند بهبودی سریعتر و بدون بازگشت را برای شما به ارمغان بیاورد.
- آیا واریس درمان قطعی دارد؟
اگر پیشگیریهای لازم را انجام دهید روند بیماری بسیار کند خواهد شد و از پیشرفت آن جلوگیری میشود. بعد از آن درمان قطعی نیز میتواند رگهای آسیب دیدـه را تا حد امکان از بین ببرد.
بدون دیدگاه