آیا می‌دانستید دو درصد مرگ و میر ناشی از بیماریهای قلبی، با روماتیسم قلبی در ارتباط است؟ این وضعیت یکی از خطرناک‌ترین بیماریهای قلبی است که سالانه عده زیادی در جهان جان خود را بر اثر آن از دست می‌دهند. ممکن است الان احساس خطر کنید و از خود بپرسید این بیماری چیست؟ چگونه می‌توان تشخیص داد که فردی به این بیماری مبتلا شده است؟ با خواندن این مقاله می‌توانید به طور کامل با روماتیسم قلبی، نشانه‌ها و عوارض آن آشنا شوید.
بیماری روماتیسم قلبی چه نوع بیماری است؟
روماتیسم قلبی شرایطی است که در آن دریچه های قلب به‌طور دائمی به وسیله تب روماتیسمی آسیب دیده است. آسیب دریچه قلب، مدت کمی پس از عفونت درمان نشده مثل بیماری گلودرد استرپتوکوکی یا تب اسکارلت ایجاد می‌شود. پاسخ سیستم ایمنی باعث وضعیت التهابی در بدن می‌شود که در نهایت به آسیب دریچه‌های قلب می‌انجامد.
در واقع بیماری روماتیسم قلبی توسط التهاب ناشی از تب روماتیسمی ایجاد می‌شود. این تب بسیاری از بافت‌های اتصالی را بخصوص در قلب، مفاصل، پوست و مغز، تحت تاثیر قرار می‌دهد. به مرور زمان، دریچه‌های قلب ملتهب و زخمی می‌شوند. در این صورت برای قلب سخت است که به صورت نرمال به فعالیت خود ادامه دهد؛ چراکه دریچه‌های آن باریک یا دچار نشتی شده است. با این‌که سال‌ها طول می‌کشد تا این بیماری ایجاد شود، اما در نهایت باعث از کار افتادن قلب فرد می‌شود.
علائم بیماری روماتیسمی قلب
کلید اصلی تشخیص بیماری روماتیسم قلبی، داشتن سابقه ابتلا به عفونت یا تب روماتیسمی است. علائم تب روماتیسمی متفاوت است و معمولا تا 1 تا 6 هفته بعد از عفونت استرپتوکوکی گلو، خود را نشان می‌دهد. در برخی از موارد، عفونت آنقدر خفیف است که تشخیص داده نمی‌شود یا پیش از این‌که فرد به دکتر مراجعه کند، برطرف می‌شود. رایج‌ترین علائم تب روماتیسمی شامل موارد زیر می‌شود:
- تب
- مفاصل باد کرده، حساس، قرمز و دردناک بخصوص در ناحیه زانو و مچ پا
- توده‌هایی در زیر پوست
- جوش های قرمز، برجسته و مشبک مانند بخصوص در نواحی قفسه سینه، پشت و شکم
- تنگی نفس و احساس ناراحتی در قفسه سینه
- حرکات غیرقابل کنترل بازوها، پاها و عضلات صورت
- ضعف و خستگی
اگر فردی سابقه این علائم را داشته و درمان نشده باشد، احتمال این‌که به این بیماری مبتلا شود، زیاد است. علائم روماتیسم قلبی با توجه به آسیب به دریچه قلب متفاوت است، اما به طور کلی شامل تنگی نفس، دلایل درد قفسه سینه و تورم می شود.
انواع بیماری روماتیسم قلبی
با توجه به این‌که بیماری روماتیسم، کدام قسمت از قلب را درگیر می‌کند، روماتیسم انواع مختلفی دارد. بخش‌هایی از قلب که ممکن است این بیماری به آن آسیب بزند، شامل پریکاردیوم (کیسه بیرونی)، اندوکاردیوم (دیواره داخلی) و دریچه‌های قلب می‌شود. در ادامه به برخی از مشکلاتی که به وسیله تب روماتیسمی در قلب ایجاد می‌شود، اشاره شده است:
- بیماری دریچه قلب؛ شایع‌ترین نوع روماتیسم قلبی است و سال‌ها پس از تب روماتیسم درمان نشده ایجاد می‌شود. بیشترین آسیب روماتیسم به دریچه میترال است.
- پرکارتریت؛ این آسیب منجر به التهاب در کیسه بیرونی قلب می شود.
- اندوکاردیت؛ عفونت و التهاب در قسمت داخلی قلب
- بلوک قلبی؛ ریتم قلب غیرطبیعی که بوسیله عفونت و تب روماتیسمی ایجاد می‌شود.
با توجه به این‌که فرد دچار کدام یک از این انواع بیماری شدـه است، روش تشخیص و کنترل آن نیزمتفاوت است.
چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به بیماری روماتیسم قلبی هستند؟
عفونت‌های استرپتوکوکی که کامل یا به میزان کافی درمان نشده‌اند، خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد. کودکانی که به صورت مکرر دچار عفونت استرپتوکوکی گلو می‌شوند، بیشترین خطر را برای ابتلا به تب روماتیسمی و متعاقبا روماتیسم قلبی دارند.
بیماری روماتیسم قلبی چگونه تشخیص داده می‌شود؟
کسانی که مبتلا به این بیماری شده‌اند، عفونت استرپتوکوکی گلو دارند یا اخیرا داشته‌اند. کشت بافت گلو یا آزمایش خون می‌تواند راه مناسبی برای تشخیص عفونت باشد. در طول چکاپ‌های روتین ممکن است صدای غیر معمولی از قفسه سینه افراد مبتلا شنیدـه شود. این صدا به وسیله نشت خون در اطراف دریچه آسیب دیدـه ایجاد می‌شود. همچنین وقتی بافت ملتهب شدـه قلب تکان می‌خورد یا به یکدیگر مالیدـه می‌شوند، صدای عجیبی ایجاد می‌شود. در کنار تاریخچه پزشکی کامل و آزمایشات فیزیکی، آزمایش‌هایی وجود دارد که در تشخیص بیماری روماتیسم قلبی به کار می‌روند.
اکوکاردیوگرافی؛ استفاده از امواج صدا برای آزمایش سلامت قلب
این آزمایش برای تشخیص روماتیسم قلبی از امواج صدا استفاده می‌کند تا دهلیز‌ها و دریچه‌های قلب را چک کند. امواج صدای اکو زمانی که مبدل سونوگرافی روی پوست قفسه سینه حرکت می‌کند، یک تصویر را روی صفحه نشان می‌دهد. اکو می‌تواند آسیب به دریچه، جریان برگشتی خون در یک دریچه با نشتی، مایعات اطراف قلب و بزرگ شدن قلب را نشان دهد. این آزمایش مفید‌ترین روش برای تشخیص مشکلات دریچه‌های قلب، از جمله بیماری روماتیسم قلب است.
الکتروکاردیوگرام (ECG)؛ تشخیص از طریق فعالیت الکتریکی قلب
آزمایش الکتروکاردیوگرام، جهت تشخیص رماتیسم قلبی قدرت و زمان فعالیت الکتریکی قلب را ثبت می‌کند. در واقع ریتم‌های غیرطبیعی (آریتمی و دیس ریتمی) را نشان می دهد و گاهی اوقات نیز می‌تواند آسیب به عضلات قلب را تشخیص دهد. در هنگام این آزمایش، گیرنده‌های کوچکی به پوست شما وصل می‌شود تا فعالیت الکتریکی را دریافت کنند.
عکس برداری از قفسه سینه با اشعه ایکس؛ روشی برای دیدن بزرگ شدن قلب
گاهی روماتیسم قلبی می‌تواند منجر به بزرگ شدن قلب شود. در عکس برداری با اشعه ایکس، ریه‌ها چک می شوند تا مشخص شود آیا اندازه قلب از سایز طبیعی بزرگتر شدـه است یا خیر.
MRI قلب؛ کمک به تشخیص بهتر با نشان دادن عکس با جزییات
این آزمایش عکس برداری، تصاویری با جزییات زیاد از قلب نشان می‌دهد. این می تواند کمک کند تصویر دقیق تری از دریچه‌ها و عضلات قلب داشته باشیم. اگر آسیبی به قلب وارد شدـه باشد، نتایج این آزمایش، آن را نشان می‌دهد. MRI قلب یک روش بسیار مفید برای تشخیص روماتیسم قلبی است.
عوارض روماتیسم قلبی چیست؟
این وضعیت شدید قلبی، بسیار خطرناک است و می‌تواند بسیاری از جنبه‌های زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهد. این بیماری عوارض شدیدی دارد که منجر به مشکلاتی برای سلامتی می‌شود. در ادامه به برخی از این عوارض اشاره کرده‌ایم.
- نارسایی قلبی؛ این عارضه از طریق دریچه قلب باریک شدـه یا دچار نشتی ناشی از روماتیسم در قلب ایجاد می‌شود.
- اندوکاردیت باکتریایی؛ یک عفونت پوشش داخلی قلب است و زمانی که تب روماتیسم به دریچه قلب آسیب می‌زند، به وجود می‌آید.
- مشکلاتی در هنگام بارداری و زایمان بخاطر مشکل قلبی؛ زنانی که دچار روماتیسم قلبی هستند، باید پیش از باردار شدن با پزشک خود مشورت کنند.
- پارگی دریچه قلب؛ این عارضه یک وضعیت اورژانسی است که باید بوسیله جراحی برای جایگزین کردن یا ترمیم دریچه قلب، درمان شود.
افراد مبتلا به روماتیسم قلبی باید نسبت به این عوارض ناشی از بیماری هشیار باشند.
آیا پیشگیری از روماتیسم قلبی امکان‌پذیر است؟
پیشگیری از بیماری روماتیسم قلب از طریق جلوگیری از عفونت استرپتوکوکی و درمان به موقع آنها بوسیله آنتی بیوتیک امکان پذیر است. بسیار مهم است که آنتی بیوتیک‌ها طبق مقدار تجویز شدـه مصرف شوند و تا زمانی که عفونت درمان نشدـه است، به مصرف آنها ادامه دادـه شود. حتی اگر برای چند روز احساس بهتری دارید و گمان می کنید که عفونت درمان شدـه است، باید مصرف دارو را تا زمان تجویز شدـه توسط پزشک ادامـه دهید.
نکات مهم مراقبتی برای بیماران مبتلا به روماتیسم قلبی
اگر دچار روماتیسم قلبی هستند، باید به صورت مرتب به پزشک متخصص قلب تهران خود مراجعه کنید تا وضعیت قلب شما چک شود. با توجه به مقدار آسیب قلبی، ممکن است مجبور شوید محدودیت‌هایی در فعالیت خود رعایت کنید. همچنین به احتمال زیاد پزشک متخصص شما توصیه می‌کند که برای مدت زمانی طولانی آنتی بیوتیک مصرف کنید تا از عفونت یا تب روماتیسمی دیگر جلوگیری شود.
نتیجه گیری
این بیماری خطرناکی است، اما به‌راحتی قابل پیشگیری است. کافی است اگر نشانه‌های تب روماتیسمی یا عفونت را دارید، به موقع به پزشک مراجعه کنید و عفونت را به موقع درمان کنید. با این‌حال اگر به روماتیسم قلبی مبتلا شده‌اید، با تشخیص به موقع، رعایت محدودیت‌های فعالیت و مصرف آنتی بیوتیک، می‌توانید از عوارض وحشتناک آن جلوگیری کنید.
سوالات متداول:
- علائم روماتیسم قلبی چیست؟
در صورت داشتن سابقه تب روماتیسمی، علائم این بیماری شامل تنگی نفس، درد قفسه سینه و تورم می‌شود.
- آیا روماتیسم قلبی قابل پیشگیری است؟
بله، در صورتی که زمان ابتلا به عفونت و تب روماتیسمی آن را به موقع درمان کنید، می‌توانید از این بیماری پیشگیری کنید.
- آیا با وجود بیماری روماتیسم قلبی، می‌توان برای بارداری اقدام کرد؟
بهتر است پیش از اقدام برای باردار شدن با پزشک خود مشورت کنید تا دچار عوارض خطرناک نشوید.
بدون دیدگاه