علت تپش قلب در بارداری چیست و آیا در زمان بارداری خطرناک است؟

نامنظم بودن ضربان قلب و تپش قلب در بارداری٬ یکی از مهم‌ترین مواردی است که در چنین بازه زمانی خاصی باید به آن توجه داشته باشیم. در اکثر موارد، این عارضه خطر خاصی به همراه ندارد و نباید نگرانی زیادی در رابطه با آن داشت، اما در صورت عدم مراجعه به پزشک می‌تواند موجب ایجاد آریتمی قلبی شود.

خوشبختانه امروزه داروهای متفاوتی به منظور درمان تپش قلب در این دوران قابل مصرف است که اکثر آنان نتایج قابل قبولی را ارائه می‌کنند. با ما در ادامه متن همراه باشید تا با هم به این داروها و همچنین علل و عوارض تپش قلب در زمان بارداری بپردازیم و به پرسش‌های شما عزیزان پاسخ دهیم.

درمان تپش قلب در بارداری

به منظور درمان تپش قلب خود در زمان بارداری باید حتماً به سراغ یک پزشک متخصص قلب و عروق بروید. پس از مراجعه، بررسی‌های متفاوتی بر روی شرایط سلامتی شما و جنین صورت می‌گیرد تا پزشک بتواند علت‌ اصلی تپش قلب را به شکل صحیح تشخیص دهد.

پس از تشخیص دادن علت، نوبت به تعیین داروی مناسب برای حل مشکل تپش قلب می‌رسد. امروزه سه داروی آدنوزین، وراپامیل و داروهای بتا بلاکر در  زمینه  مورد استفاده قرار می‌گیرند که هر یک از آن‌ها دارای کارکرد مختص به خود هستند.

داروی آدنوزین

دوران بارداری یک دوران حساس است و به همین دلیل نباید در این زمان از داروهای شیمیایی با عوارض بلند مدت استفاده شود. آدنوزین با توجه به همین مورد به تولید می‌رسد، زیرا هیچ عارضه خاصی برای بانوان باردار به همراه ندارد و آسیبی به جنین آن‌ها وارد نمی‌کند.

آدنوزین به عنوان یک دارو برای تپش قلب در بارداری به صورت مستقیم وارد خون می‌شود ولی تنها پس از چند لحظه از درون آن پاک خواهد شد و به جنین انتقال نمی‌یابد. میزان دوز موردنیاز جهت مصرف این دارو کاملاً متغیر است ولی به طور عمومی در موارد اورژانسی باید دوازده الی هجده میلی‌گرم آدنوزین به شکل تزریق وریدی مصرف شود تا نتایج آن قابل مشاهده باشند.

داروی وراپامیل

داروی بعدی که به منظور کاهش تپش قلب در بارداری مورد استفاده قرار می‌گیرد، وراپامیل نام دارد. برخلاف آدنوزین، وراپامیل را در شرایط اضطراری خاص به کار می‌گیرند. در واقع فقط وقتی مي‌توانیم به سراغ وراپامیل برویم که عملاً امکان استفاده از آدنوزین وجود نداشته باشد.

شاید بپرسید که دلیل اصلی این امر چیست؟ در پاسخ باید بگوییم که وراپامیل نسبت به آدنوزین بیشتر در خون شما باقی خواهد ماند و به همین دلیل ممکن است وارد چرخه خون جنین شود. این امر در برخی از موارد منجر به کمتر شدن ضربان قلب جنین  خواهد شد که طبیعتاً امر مناسبی نیست.

داروی بتا بلاکر

در ادامه معرفی داروهای موردنیاز برای درمان تپش قلب در بارداری باید به بتا بلاکرها اشاره کنیم. بتا بلاکرها نیز همانند وراپامیل تنها در شرایط اضطراری مورد استفاده قرار می‌گیرند، شرایطی که دو داروی قبلی پاسخ مناسبی نداده‌اند و لازم است که هرچه سریع‌تر تپش قلب کاهش پیدا کند.

بتا بلاکرها حتی نسبت به وراپامیل بیشتر در درون خون باقی می‌مانند. به همین دلیل است که اکثر پزشکان اول به سراغ دو گزینه پیشین می‌روند و بعد از بتا بلاکر استفاده می‌کنند. در هر صورت ممکن است پزشک چاره‌ای به جز تجویز بتا بلاکرها برای درمان تپش قلب در دوران بارداری نداشته باشد، زیرا جان مادر به خطر می‌افتد.

تپش قلب در دوران بارداری از چه زمانی شروع میشود؟

باید بدانید که تپش قلب در بارداری اصولاً خود یکی از مهم‌ترین علائم است، اما این نوع تپش تنها در هفته‌های اولیه خود را نشان می‌دهد و پس از مدتی برطرف می‌شود. از سوی دیگر، معمولاً با آغاز شدن سه ماهه سوم از بارداری ممکن است دوباره با تپش قلب مواجه شوید.

دلیل این امر را می‌توان به افزایش نیاز جنین جهت دریافت مواد مغذی ارتباط داد. در سه ماهه سوم سرعت رشد بیشتری دارد و به همین دلیل ممکن است مادر دچار تپش قلب شود. اگر بین هفته‌های اول تا آغاز سه ماهه سوم تپش قلب را به شکل مداوم تجربه می‌کنید، حتماً به پزشک متخصص مراجعه نمایید.

کلینیک تخصصی قلب دکتر محمد ریاستی

جهت دریافت نوبت و مشاوره تماس حاصل فرمایید

دریافت نوبت آنلاین

تماس با مطب

دلیل بروز تپش قلب در دوران بارداری چیست؟

تحقیقات مختلفی که در رابطه با تپش قلب در بارداری انجام گرفته است به ما نشان می‌دهد که دلایل گوناگونی برای این موضوع وجود دارد. از بالا رفتن میزان پلاسمای موجود در خون گرفته تا کم خونی، همه و همه جزو مهم‌ترین دلایل بروز تپش قلب در این دوران هستند.

مهم‌ترین نکته آن است که با مراجعه به پزشک متخصص، علت اصلی تپش قلب خود را بیابید. توجه داشته باشید که در پاره‌ای از موارد، ممکن است چند علت متفاوت در رابطه با تپش قلب شما تشخیص داده شود. در هر صورت پزشک متخصص می‌تواند به شما در این زمینه یاری برساند.

در همین راستا انجمن قلب آمریکا تاکید می کند:

“During pregnancy, your heart is working harder to pump more blood to support your growing baby. It’s common to experience heart palpitations due to the increased workload on your heart and hormonal changes. Most palpitations are harmless, but if you experience persistent or severe palpitations, it’s important to consult with your healthcare provider to rule out any underlying heart conditions and ensure the health of both mother and baby.”

“در دوران بارداری، قلب شما برای پمپاژ خون بیشتر به منظور حمایت از رشد نوزادتان سخت‌تر کار می‌کند. تجربه تپش قلب به دلیل افزایش بار کاری روی قلب و تغییرات هورمونی معمول است. بیشتر تپش‌ها بی‌ضرر هستند، اما اگر تپش‌های مداوم یا شدید را تجربه می‌کنید، مهم است که با ارائه‌دهنده خدمات بهداشتی خود مشورت کنید تا مشکلات زمینه‌ای قلبی رد شوند و از سلامت مادر و نوزاد اطمینان حاصل شود.” – انجمن قلب آمریکا

1-بالا رفتن حجم پلاسمای خون

نخستین موردی که از بین علت‌های مختلف تپش قلب در بارداری باید به آن بپردازیم، افزایش میزان حجم پلاسمای موجود در خون مادر است. این امر موضوعی کاملاً طبیعی و حتی ضروری در دوران بارداری محسوب مي‌شود. جالب است بدانید که میزان پلاسما در دوران بارداری چهل درصد افزایش می‌یابد که یک رقم شگفت‌انگیز است.

همین افزایش حجم پلاسمای خون منجر به گشادتر شدن رگ‌ها می‌شود. این گشاد شدگی نیز در نهایت موجب تلاش بیشتر قلب جهت خون‌رسانی به اعضای مختلف بدن مادر و جنین خواهد شد. بنابراین می‌توان به نوعی بیان کرد که این علت، یک امر طبیعی در دوران بارداری است.

2-اختلال الکتریکی در دهلیزها

دهلیزها را می‌توان از مهم‌ترین بخش‌های قلب دانست. هرگونه اختلالی در عملکرد دهلیزها می‌تواند منجر به ایجاد مشکلات مهمی همچون آریتمی‌های قلبی شود. همان‌طور که گفته شد، در دوران بارداری میزان پلاسما افزایش می‌یابد و همین امر تأثیری اساسی بر روی علمکرد دهلیزها خواهد گذاشت. بارای مراجعه به متخصص آریتمی قلب میتوانید به صفحه مربوطه مراجعه کنید.

در واقع دهلیزها کمی دچار کشیدگی می‌شوند و آن حالت اولیه خود را از دست می‌دهد. در کنار این، میزان زمان مربوط به انتقال خون در عضله‌های مربوط به دهلیز کاهش پیدا می‌کند و در نتیجه یک اختلال الکتریکی در دهلیز به وجود می‌آید. نتیجه این امر نیز تپش قلب خواهد بود.

3-کم خونی

در ادامه معرفی علت‌های تپش قلب در بارداری باید به کم‌خونی اشاره کنیم. کم‌خونی در این دوران می‌تواند منجر به ایجاد مشکلات خطرناکی چه برای مادر و چه برای جنین شود و به همین جهت لازم است که تمهیدات پزشکی در رابطه با آن انجام بگیرد. اگر مادر کم‌خونی داشته باشد، قلب باید جهت رساندن اکسیژن با توان بیشتری کار کند و این مورد نیز خود یکی از دلایل افزایش شدید میزان تپش قلب در دوران بارداری است.

4-استرس و اضطراب

متأسفانه بسیاری از بانوان در دوران بارداری توانایی کنترل احساسات خود را از دست می‌دهند و به همین دلیل به شکل مداوم با استرس و اضطراب روبه‌رو می‌شوند. شما باید به این نکته توجه داشته باشید که استرس و اضطراب نه تنها منجر به افزایش تپش قلب می‌شود، بلکه برای جنین نیز خطراتی را به دنبال دارد.

به منظور کاهش میزان استرس و اضطراب خود باید از تمرینات‌ مناسبی همچون یوگا استفاده کنید. تپش قلب ناشی از استرس و اضطراب در دوران بارداری در بانوانی که شاغل هستند بیش از سایر افراد مشاهده می‌شود. اگر شما نیز در همین دسته‌بندی قرار می‌گیرید، باید حتماً به سلامت روحی خود توجه داشته باشید.

5-کم‌آبی بدن

وقتی بدن شما دچار کم آبی شود، میزان الکترولیت آن به شکل قابل توجهی کاهش می‌یابد. همین امر منجر به کاهش توان قلب جهت انتقال خون و اکسیژن به بخش‌های مختلف بدن می‌شود. ادامه این روند نتیجه‌ای به جز تپش شدید قلب به دنبال نخواهد داشت.

جالب است بدانید که کم آبی بدن به صورت مستقیم با بیشتر شدن میزان فشار خون نیز در ارتباط است. توصیه می‌کنیم که بانوان گرامی در دوران بارداری حتماً به میزان مناسب آب مصرف کنند. حتی پس از به دنیا آمدن نوزاد نیز لازم است سطح آب بدن خود را ثابت نگه دارید. تا دچار تپش قلب در بارداری نشوید. برای مراجعه به متخصص فشار خون در تهران به صحفه مربوطه مراجعه نمایید.

6-تغییرات هورمونی

دو هورمون مهم استروتژن و پروژسترون در دوران بارداری بیش از هر نوع هورمون دیگری تغییر می‌یابند. این تغییرات در دوره‌های مختلف بارداری نتایج گوناگونی به همراه دارند و به همین جهت تپش قلب در دوران بارداری باید کاملاً جدی گرفته شوند.

به عنوان مثال در صورت ایجاد تغییرات هورمونی ممکن است مادر شاهد عوض شدن حس بویایی خود شود. در هر صورت باید بیان کنیم که چنین مواردی نیز می‌توانند دلیل برای تپش قلب در زمان بارداری باشند. افزایش یا کاهش میزان استروتژن و پروژسترون بر نحوه تپش قلب نیز اثرگذار است.

7-تغییر در اندازه رحم

در دوران بارداری رحم شما حدوداً بیست درصد بیشتر خون دریافت خواهد کرد. وظیفه انتقال این حجم بالا از خون به رحم نیز بر عهده قلب است. طبیعتاً چنین شرایطی میزان تپش قلب در بارداری را به شدت افزایش می‌دهد و مادر این موضوع را حس خواهد کرد.

دلیل اصلی افزایش اندازه رحم، نیاز به ایجاد یک فضای مناسب جهت قرارگیری جنین است. با توجه به موارد گفته شده می‌توان بیان کرد که تپش قلبی که دلیل آن همین موضوع باشد، کاملاً عادی است و نباید نگرانی خاصی در رابطه با آن داشته باشیم. شایان ذکر است که در زمان رشد جنین دوقلو ممکن است میزان درصد خون موردنیاز حتی از بیست درصد هم فراتر رود.

8-افزایش سطح هورمون‌های اپی نفرین و آدرنالین

هورمون‌های اپی نفرین و آدرنالین در همه بانوان وجود دارد، اما مقادیر این هورمون‌ها در بانوان باردار ۳۰ درصد بیشتر از حالت عادی است. افزایش سطح این هورمون‌ها منجر به ایجاد تپش قلب نامناسب در افراد باردار خواهد شد و باید سریعاً اقدامات درمانی در رابطه با چنین موضوعی صورت بگیرد.

 آیا تپش قلب در زمان بارداری خطرناک است؟

تپش قلب در بارداری اگر به شکل عادی باشد، خطرناک نیست. در بخش‌ پیشین به انبوهی از علت‌های تپش قلب در این دوران اشاره کردیم و گفتیم که اکثر آن‌ها کاملاً طبیعی و اقتضای دوران بارداری هستند. اما در برخی از موارد نیز تپش قلب به موضوعی خطرناک تبدیل می‌شود. به خصوص اگر علائم خاصی را مشاهده کنید.

از جمله این علائم خاص باید به مواردی همچون تنفس به شکل غیرعادی، درد شدید و دلایل درد قفسه سینه و عدم تکلم به شکل صحیح اشاره کنیم. در صورت برخورد به هر یک از علائم بالا فورا به پزشک مراجعه کنید. توجه داشته باشید که داشتن سابقه بیماری‌های قلبی در کنار موارد گفته شده شرایط را از قبل هم خطرناک‌تر می‌کند.

 عوارض تپش قلب در دوران بارداری

اگر علت اصلی تپش قلب در بارداری طبیعی باشد، معمولاً عارضه خاصی مادر را تهدید نمی‌کند و نیاز نیست که در این رابطه نگران باشید. البته در شرایط عکس، ممکن است در صورت عدم درمان صحیح، عواض مشخصی مادر و جنین وی را تهدید کند.

از جمله عوارض تپش قلب غیرطبیعی در دوران بارداری می‌توانیم به ایجاد مشکل در رشد جنین و همچنین نرسیدن مواد غذایی موردنیاز به جنین اشاره کنیم. هر دوی این موارد می‌توانند بر روی سلامت جنین اثر بگذارند و به همین دلیل باید کاملاً جدی گرفته شوند.

“Pregnancy can significantly impact cardiovascular health, leading to common symptoms like heart palpitations. These are often due to increased cardiac output and hormonal changes. While they are typically benign, persistent or severe palpitations should be evaluated by a healthcare provider to ensure there are no underlying cardiac conditions that could affect the mother or the baby.”

“بارداری می‌تواند به طور قابل توجهی بر سلامت قلب و عروق تاثیر بگذارد و به علائم شایعی مانند تپش قلب منجر شود. این علائم اغلب به دلیل افزایش برون‌ده قلبی و تغییرات هورمونی است. در حالی که این تپش‌ها معمولاً بی‌ضرر هستند، تپش‌های مداوم یا شدید باید توسط یک ارائه‌دهنده خدمات بهداشتی ارزیابی شوند تا اطمینان حاصل شود که هیچ شرایط قلبی زمینه‌ای وجود ندارد که می‌تواند بر مادر یا نوزاد تاثیر بگذارد.” – دکتر مایکل فاول، متخصص قلب و عروق در کلینیک کلیولند

 بررسی میزان تپش قلب زمان در بارداری

بانوان باردار همواره نسبت به وضعیت سلامت خود حساس هستند. تپش قلب در بارداری نیز یکی از مواردی است که باید اطلاعات مناسبی در مورد آن کسب کنید. در هر یک از این بازه‌های زمانی، ممکن است میزان تپش قلب به دلایل مختلفی تغییر پیدا کند. در ادامه این سه ماهه را به صورت تخصصی مورد بررسی قرار می‌دهیم تا به این موضوع پی ببرید که تپش قلب در دوران بارداری باید دقیقاً چه مقدار باشد.

 سه ماهه اول

در سه ماهه اول شاهد بیشترین میزان تغییرات هورمونی در بدن بانوان باردار هستیم. اگر خاطرتان باشد گفتیم که تغییراتی همچون افزایش میزان استروتژن و پروژسترون می‌تواند بر روی میزان تپش قلب تأثیر بگذارد. به طور کلی گفته می‌شود که در سه ماهه اول، میزان تپش یا ضربان قلب باید بین پانزده الی بیست ضربه در هر دقیقه باشد.

این میزان ضربان قلب مربوط به حالت استراحت است. بنابراین، نباید انتظار داشته باشید که پس از انجام فعالیت‌های فیزیکی، با همین تعداد ضربان روبه‌رو شوید. اگر میزان تپش قلب در بارداری شما بیش از مقدار فوق است، حتماً مراجعه به یک پزشک متخصص را در نظر داشته باشید (به خصوص اگر در سال‌های پیشین بیماری قلبی مشخصی را تجربه کرده‌اید).

 سه ماهه دوم

در سه ماهه دوم از دوران بارداری، جنین به رشد مناسبی رسیده است و به همین دلیل مواد غذایی بیشتری می‌طلبد. از سوی دیگر، عضلات بدن کمی دچار انقباض می‌شوند و این انقباض نیاز به دریافت خون با سرعت بالاتر را بیش از پیش افزایش می‌دهد.

با توجه به موارد فوق باید بیان کرد که در سه ماهه دوم معمولاً ضربان قلب سی الی پنجاه درصد بیشتر می‌شود. این مورد نیز مانند سایز گزینه‌هایی که به آن‌ها اشاره کردیم امری طبیعی به شمار می‌رود. البته در صورت افزایش میزان تپشرقلب در بارداری خارج از محدود مذکور، لازم است با پزشک خود مشورت کنید.

 سه ماهه سوم

سه ماهه سوم را می‌توان مهم‌ترین بازه زمانی در دوران بارداری دانست. در این زمان قلب باید فعالیت شدید برای تأمین خون موردنیاز جنین و مادر انجام دهد و همین امر منجر به بیشتر شدن تپش قلب در بارداری خواهد شد. گفته می‌شود که در سه ماهه سوم تعداد ضربان قلب نود درصد بیشتر از دوران پیش از بارداری است.

این میزان افزایش به منظور حفظ سلامت مادر و جنین کاملاً ضروری است و اگر قلب سالم باشد، می‌تواند به راحتی از پس آن برآید. در مادرانی که قبلاً مشکل قلبی و عروقی داشته‌اند، این دوران با خطراتی همراه خواهد بود و به همین دلیل لازم است که مادر در سه ماهه سوم تحت نظر پزشک باشد.

خوشبختانه با بهره‌گیری از داروهای جدید می‌توان این میزان تپش قلب را تا حد مناسب کنترل کرد تا مادر و نوزاد بدون مشکل خاصی دوران بارداری را به پایان برسانند.

جمع بندی

1-آیا تپش قلب در دوران بارداری متفاوت است؟

بله، تپش قلب در بارداری معمولاً افزایش می‌یابد. این افزایش ناشی از نیاز بدن به پمپاژ خون بیشتر برای پشتیبانی از جنین و تغییرات در نظام گردش خون مادر می‌باشد.

2-آیا تغییرات تپش قلب در زمان بارداری نشانگر مشکلاتی ممکن است؟

تغییرات نسبی در نرخ تپش قلب در دوران بارداری به طور معمول نشانگر مشکلات نیستند. اما اگر تغییرات ناگهانی یا ناراحت‌کننده در تپش قلب رخ دهد، بهتر است به دکتر خود اطلاع دهید.

3- آیا تپش قلب جنین قابل احساس است؟

بله، تپش قلب جنین با استفاده از دستگاه اولتراسونوگرافی قابل شناسایی است. این تپش قلب به عنوان یک نشانه مهم در بررسی سلامت جنین و پیشرفت بارداری مورد استفاده قرار می‌گیرد.

4- آیا تپش قلب در بارداری طبیعی است؟

بله، تپش قلب در بارداری می‌تواند طبیعی باشد و معمولاً به دلیل افزایش حجم خون و تغییرات هورمونی رخ می‌دهد. با این حال، اگر نگرانی دارید، مشاوره با پزشک توصیه می‌شود.

5- تپش قلب در بارداری از چه زمانی شروع می‌شود؟

تپش قلب ممکن است در سه ماهه اول یا دوم بارداری شروع شود و می‌تواند در طول بارداری متغیر باشد. این حالت معمولاً با تغییرات هورمونی و افزایش نیازهای بدن در دوران بارداری مرتبط است.

6- آیا تپش قلب در بارداری می‌تواند به جنین آسیب برساند؟

در بیشتر موارد، تپش قلب بی‌خطر است و به جنین آسیب نمی‌رساند. اما بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا از سلامت خود و جنین مطمئن شوید و هر گونه نگرانی را برطرف کنید.

7- آیا مصرف داروهای خاص می‌تواند تپش قلب در بارداری را کاهش دهد؟

برخی داروها ممکن است به کاهش تپش قلب کمک کنند، اما تنها باید تحت نظر پزشک و با تجویز او مصرف شوند. استفاده از داروهای مناسب می‌تواند به مدیریت بهتر این وضعیت کمک کند.