کاردیومیوپاتی یا بیماری عضله قلب چیست؟علائم و درمان

کاردیومیوپاتی، نوعی عارضه قلبی مانند پرولاپس دریچه میترال است که موجب دشوار شدن عمل پمپاژ توسط قلب می شود. این بیماری شامل انواع مختلفی می شود. در این مطلب پس از بیان دلایل ایجاد کاردیومیوپاتی و علائم شایع آن، برخی از شایعترین انواع این بیماری را مورد بررسی قرار خواهیم داد؛

 کاردیومیوپاتی یا بیماری عضله قلب چیست

کاردیومیوپاتی به عنوان عارضه ای عضلانی در قلب شناخته می شود که موجب بزرگ شدن قلب و ضخیم، شل یا سفت شدن ماهیچه های قلب می شود. ابتلا به این بیماری در مواردی خاص ممکن است باعث جایگزینی بافت عضلانی قلب با گوشت اضافه شود.

هر چه وخامت این بیماری بیشتر شود، عملکرد قلب در پمپاژ خون و حفظ ریتم طبیعی الکتریکی نیز ضعیف تر شده و مشکلاتی از قبیل نارسایی قلبی یا آریتمی قلبی در شخص بروز پیدا خواهد کرد.

علائم کاردیومیوپاتی

هر چند ابتلا با این بیماری ممکن است با علائم خفیفی همراه باشد که شخص بیمار متوجه آنها نشود اما با تشدید این بیماری علائمی از قبیل موارد زیر در فرد مبتلا مشاهده خواهد شد:

• احساس از نفس افتادن
• ورم شکم، پا و کف پا
• احساس سبکی سر یا ضعف عمومی بدن
• سنگین شدن سینه یا درد در ناحیه قفسه سینه
• ریتم غیر طبیعی قلب

علت ابتلا به کاردیومیوپاتی چیست؟

همان طور که گفته شد، انواع مختلفی از بیماری کاردیومیوپاتی وجود دارد که هر کدام ممکن است به دلایل مختلفی در شخص بروز پیدا کنند و بر همین اساس نمی توان یک عامل خاص را زمینه ساز این بیماری به شمار آورد؛ با این وجود برخی از مهمترین عواملی که می توانند باعث این عارضه قلبی شوند عبارتند از:

• دلایل ژنتیکی و ارثی از جمله جهش ‌های ژنتیکی
• ابتلا به بیماریهای روماتولوژی
• نفوذ عوامل عفونی و میکروبی به بافت قلب
• کمبود ویتامین ‌ها و برخی مواد معدنی
• مصرف الکل و مواد مخدر

انواع کاردیومیوپاتی

بیماری کاردیومیوپاتی دارای انواع مختلفی است که برخی از شایع ترین آنها شامل موارد زیر می شوند:

کاردیومیوپاتی آریتموژنیک بطن راست (ARVC)

این نوع از بیماری کاردیومیوپاتی بیشتر سمت راست قلب و بطن راست را درگیر می کند، البته در صورت پیشرفت، احتمال سرایت اختلال عضلانی به بطن چپ نیز وجود خواهد داشت. در این عارضه که بیشتر به دلایل ژنتیکی رخ می دهد، بافت بطن راست با بافت چربی جایگزین می شود و  تخریب بافت بطن راست موجب آریتمی و بی نظمی ضربان قلب می گردد.

کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک (HCM)

در این نوع عارضه قلبی، عضلات قلب به صورتی غیر عادی شروع به رشد می کنند و دیواره قلب تا چندین برابر حالت معمول ضخیم می شود؛ با وجود این ضخامت اما عمل انقباض این ماهیچه ها به درستی انجام نمی شود و در اثر کوچک شدن حفره داخلی قلب علائم نارسایی قلبی و درد در قفسه سینه در شخص بیمار بروز پیدا می کند.

بیماری کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک (HCM) به دلایل ژنتیکی ایجاد می شود و معمولا از سنین کودکی و نوجوانی شروع شده و در سنین جوانی به بالاترین شدت خود می رسد. در بسیاری از مبتلایان به این بیماری ممکن است هیچ گونه علامت یا ناراحتی قلبی در مراحل اولیه بیماری مشاهده نشود و تنها با نوار قلب و آزمایشات پزشکی احتمال تشخیص وجود دارد.

از جمله خطرناکترین عوارضی که در اثر این بیماری ایجاد می شود می توان به ایجاد آریتمی قلبی و ایست قلبی اشاره نمود که در بین مبتلایان ورزشکار و جوان احتمال وقوع بیشتری دارند و افراد به متخصص آریتمی قلب مراجعه می کنند.

کاردیومیوپاتی متسع (DCM)

این نوع از بیماری کاردیومیوپاتی موجب شل و ضعیف شدن عضلات قلب و در نتیجه بزرگ شدن حفره های قلب، نارسایی و ضعف قلب خواهد شد. افراد مبتلا به این عارضه علائم نارسایی قلب از قبیل تنگی نفس و ضعف را مشاهده می کنند و در صورت بررسی های پزشکی و اکوکاردیوگرافی، وجود این بیماری تشخیص داده می شود.

این بیماری بیشتر به دلایل اکتسابی در طول زندگی بروز پیدا می کند و عوامل مختلفی از جمله مصرف الکل یا شیمی درمانی می توانند زمینه ساز بروز بیماری اتساعی قلبی شوند.

کاردیومیوپاتی چه اثری روی قلب می گذارد؟

ابتلا به بیماری کاردیومیوپاتی می تواند موجب بروز اثرات و عوارض متعددی بر روی قلب انسان شود که برخی از مهمترین آنها عبارتند از:

• ایجاد لخته های خون به دلیل درست پمپاژ نشدن خون
• بزرگ شدن حفره های قلب به دلیل شل و ضعیف شدن قلب
• بزرگ شدن قلب و در نتیجه بسته شدن دریچه های قلب
• افزایش احتمال خطر سکته قلبی
• احتمال بروز نارسایی های قلبی
• ایجاد ریتم غیر طبیعی در قلب

آیا کاردیومیوپاتی قابل درمان است؟

بیماری کاردیومیوپاتی در بیشتر موارد درمانی قطعی ندارد و روش های درمانی مختلف موجود تنها می توانند به منظور کاهش علائم بیماری، کاهش سرعت پیشرفت بیماری، کنترل و کاهش عوارض بیماری و جلوگیری از نارسایی قلبی انجام ‌شوند.

در صورت مشاهده هرگونه علامتی که نشان دهنده عوارض قلبی بود باید بلافاصله به پزشک مراجعه شود. تشخیص و درمان زود هنگام این بیماری می توان نقش بسیار موثری در عدم پیشرفت آن داشته باشد.

روش های درمانی کاردیومیوپاتی

درمان بیماری کاردیومیوپاتی به نوع و پیشرفت آن بستگی دارد و پزشک پس از انجام آزمایشهای تشخیصی روش درمان متناسب با بیمار را تجویز خواهد کرد. در ادامه به بررسی برخی از روشهای درمان این عارضه قلبی می پردازیم؛

کاردیوورژن یا ابلیشن

این روش به عنوان نوعی عمل تهاجمی قلبی شناخته می شود که  با استفاده از انرژی گرمایی یا سرمایی اسکارهای جزئی بر روی دیواره قلب ایجاد می شود. انجام این عمل موجب کنترل علائم و عوارض ناشی از آریتمی قلب یا ضربان نامنظم قلب خواهد شد و ریتم قلب را به حالت نرمال باز می گرداند.

باتری قلب یا دفیبریلاتورهای قلبی قابل کاشت (ICD ها)

روش دیگر درمان بیماری کاردیومیوپاتی استفاده از دستگاه دفیبریلاتور کاشتنی قلبی (ICD) ( دستگاهی کوچک که با باتری کار می کند) می باشد. این دستگاه در قفسه سینه فرد قرار جای داده می شود و وظیفه دارد که ضربان های غیر طبیعی قلب (آریتمی) را تشخیص داده و متوقف کند.

دستگاه ICD به صورت مستمر بر ضربان قلب نظارت دارد و در مواقع ضروری با ایجاد شوک های الکتریکی، ریتم قلب را به حالت طبیعی تغییر می دهد.

جراحی یا پیوند قلب در موارد نادر

در بسیاری موارد درمان بیماری کاردیومیوپاتی با روشهای دارویی، جراحی یا استفاده از دستگاه های مختلف امکان پذیر است. در موارد نادری که درمان با هیچ یک از روشهای دیگر امکان پذیر نباشد به ناچار باید عمل پیوند قلب انجام شود.

نتیجه گیری

بیماری کاردیومیوپاتی از جمله بیماری های قلبی است که در اثر عوارض مختلفی که در عضلات قلب ایجاد می شود بروز پیدا می کند. در این مطلب ضمن معرفی برخی از انواع شایع این بیماری، روش های درمانی رایج این عارضه را نیز مورد بررسی قرار دادیم.

منبع

nhs.uk/ccardiomyopathy

 سوالات متداول

۱- مهمترین انواع بیماری کاردیومیوپاتی کدامند؟

این بیماری دارای انواع مختلفی است که برخی از مهمترین گونه های آن عبارتند از: کاردیومیوپاتی آریتموژنیک بطن راست (ARVC)، کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک (HCM)، کاردیومیوپاتی متسع (DCM)

۲- برای درمان بیماری کاردیومیوپاتی از چه روشهای درمانی می توان استفاده کرد؟

درمان دارویی، عمل کاردیوورژن یا ابلیشن، استفاده از باتری قلب یا دفیبریلاتورهای قلبی قابل کاشت (ICD ها)، جراحی یا پیوند قلب