تنگی دریچه آئورت درصورت عدم عملکرد صحیح این دریچه مهم قلب و کنترل جریان خون ایجاد می‌شود. درپی ایجاد این عارضه، لت‌های این دریچه ضخیم‌شده و خون کمتری از قلب خارج می‌شود. درنتیجه؛ طبق گزارش متخصص قلب تهران دکتر ریاستی، قلب برای پمپاژ خون به تمام ارگان‌های بدن باید بیش‌ازحد کار کند.
این عارضه به‌صورت اکتسابی و مادرزادی اتفاق می‌افتد. همچنین با علائمی از قبیل تنگی نفس، درد قفسه سینه، ورم پاها، کاهش توانایی بدن و علائم دیگر همراه‌است که در این مقاله قصد داریم تمام آن‌ها را همراه با دلایل ایجاد و درمان این بیماری بررسی کنیم.
تنگی دریچه آئورت چه نوع بیماری است؟
تنگی شدید دریچه آئورت در لاتین به معنای Aortic stenosis است که جز بیماریهای شایع دریچه قلب به‌شمار می‌رود. این دریچه وظیفه هدایت خون از بطن چپ به داخل سرخرگ آئورت را برعهده دارد. این سرخرگ اصلی قلب، خون را به ارگان‌های دیگر بدن می‌رساند.
هنگامی‌که بطن چپ قلب باز شود، خون از این دریچه به‌داخل بطن چپ هدایت می‌شود. سپس این دریچه بسته‌‌خواهد شد که جلوی برگشت خون به داخل بطن را بگیرد. تنگی دریچه آئورت موجب کاهش سرعت جریان خون به‌داخل آئورت و ایجاد فشار در بطن چپ قلب می‌شود.
این عارضه برگه‌ها یا لت‌های دریچه را ضخیم می‌کند که دراینصورت، خون خروجی از بطن چپ به سمت اندام‌ها محدود می‌شود. درصورت عدم درمان و تشخیص به‌موقع این مشکل قلبی، بدون‌شک خطر مرگ ناگهانی در کمین است.
تنگی در دریچه آئورت دارای چه علائمی است؟
درحالت‌کلی، تنگی این دریچه با علائم زیر تشخیص داده می‌شود:
- تنفس سخت
- حس سبکی در سر یا گیجی
- ایجاد سوزش و دلایل درد در قفسه سینه
- بالا‌رفتن ضربان قلب
- عدم انجام پیاده‌روی طولانی
- اختلال در خواب
- غش‌کردن
- متورم‌شدن مچ یا کف پا
- کاهش قدرت بدنی برای انجام کارهای روزمره
- کاهش اشتها
- ثابت‌ماندن وزن
- خستگی و بی‌حالی
علائم این بیماری باتوجه به‌مدت‌زمانی که افراد به آن درگیر هستند، خود را نشان می‌دهند. به‌همین‌دلیل، برخی از افراد مبتلا به این عارضه قلبی علائمی مشاهده نمی‌کنند.
عوامل تاثیرگذار در تنگی شدید دریچه آئورت چیست؟
مهمترین عواملی که افراد را به‌این عارضه دچار می‌کنند، شامل موارد زیر می‌شوند:
تجمع کلسیم؛ کاهش فعالیت دریچه آئورت
یکی از دلایل تنگی دریچه آئورت به‌خصوص در افراد مسن، تجمع کلسیم روی لت‌های این دریچه است. این عامل به‌مرور زمان، انعطاف‌پذیری لت‌های دریچه‌ی آئورت را کاهش می‌دهد. همچنین، سبب عدم باز و بسته‌شدن کامل این دریچه قلب و عبور کامل جریان خون به بطن‌ها می‌شود.
نقص‌های مادرزادی؛ مهمترین عامل گرفتگی شدید دریچه آئورت
دریچه آئورت دارای ۳ بخش مهم است که به سمت خارج از بطن و به‌جهت داخل آئورت باز می‌شوند. در موارد مادرزادی، دریچه آئورت دارای یک یا بیش از ۳ بخش است که موجب این بیماری می‌شود.
تب روماتیسمی؛ احتمال ابتلا به استنوز دریچه آئورت
تب روماتیسمی یکی از مشکلاتی است که ممکن است موجب آهکی‌شدن (کلسیفیکاسیون) و استنوز دریچه آئورت شود.
پرتودرمانی؛ علت مهم زخمی‌شدن بافت‌های قلب
برخی از افراد در طی پرتودرمانی دچار التهاب و زخم بافت‌های قلب می‌شوند. این عامل احتمال تنگ‌شدن دریچه آئورت را بالا می برد.
تنگی در دریچه آئورت دارای چه انواعی است؟
این عارضه قلبی به دو صورت زیر ایجاد می‌شود:
تنگی مادرزادی دریچه آئورت
یکی از نقص‌های جنین در دوران تولد، ممکن است مربوط به این دریچه باشد. این مشکل به‌مرور زمان موجب تنگی این دریچه می‌شود.
استنوز اکتسابی دریچه آئورت
نوع اکتسابی تنگی دریچه آئورت نیز به‌دلایلی از‌جمله تجمع کلسیم روی لت‌های دریچه آئورت در اثر افزایش سن، پرتودرمانی و تب‌روماتیسمی ایجاد می‌شود.
چگونه از استنوز دریچه آئورت پیشگیری کنیم؟
ازآن‌جایی‌که، احتمال ایجاد این عارضه به‌صورت مادرزادی وجود دارد، پیشگیری از آن دراینصورت ممکن نیست. بیماری تصلب شرایین یا آترواسکلروز با این بیماری اشتراک بسیاری دارد. ازاین‌رو، شاید در‌برخی‌از موارد مانند تجمع کلسیم روی لت‌های این دریچه، بتوان آن را کنترل کرد.
با‌این‌حال، تاکنون روش علمی برای پیشگیری از تنگی دریچه آئورت و کنترل پیشرفت آن اعلام نشده‌است. به‌همین‌دلیل، تغییر سبک زندگی، انجام ورزش روزانه، تغذیه صحیح و حاوی چربی‌های امگا-۳، عدم مصرف الکل، ترک سیگار و اقداماتی از‌این‌قبیل، شاید به کنترل و پیشگیری از ابتلا به نوع اکتسابی این بیماری قلبی کمک کند.
راه‌های درمان تنگی در دریچه آئورت چیست؟
تنها راه درمان این عارضه، تعویض دریچه آئورت است. این درمان هنگامی انجام می‌شود که بیماری در مراحل پیشرفته باشد. تعویض این دریچه از طریق عمل جراحی قلب باز و همچنین، روش کم‌تهاجمی‌تر کاتتر انجام می‌شود.
فرد درحین عمل این بیماری، بی‌هوش است و دردی حس نمی‌کند. در طول درمان نیز بیمار را به یک دستگاه بای‌پس قلب و ریه متصل می‌کنند که درحین عمل، خون در بدن بیمار جریان داشته‌باشد. تعویض دریچه با یک دریچه قلب مکانیکی یا طبیعی از جنس بافت دریچه قلب حیوان یا انسان انجام می‌شود. البته هر کدام از این دریچه‌ها مشکلات مربوط به خود را دارند، اما مانع از خطر مرگ ناگهانی بیماران دارای این مشکل قلبی می‌شوند.
روش درمانی TAVR یا transcatheter برای بیمارانی که قادر به‌انجام عمل جراحی قلب باز نیستند، مناسب است. دراین روش، کاتتری به قلب وصل می‌شود و با کمترین میزان تهاجم، تعویض دریچه آئورت صورت می‌گیرد.
چه افرادی در معرض خطر تنگی دریچه آئورت قرار دارند؟
هر فردی ممکن است در طول زندگی خود به استنوز دریچه قلب مبتلا شود، اما برخی از افراد بیشتر در معرض خطر قرار دارند. این افراد عبارت‌انداز:
افراد مسن و سالخورده
این بیماری بیشتر برای افراد سالخورده رخ‌می‌دهد؛ زیرا با افزایش سن، احتمال تجمع کلسیم روی لت‌های دریچه آئورت بالا می‌رود. البته افراد بعد از سن ۶۰ سالگی ممکن است به این عارضه مبتلا شوند.
نقص‌های مادرزادی در بدو تولد
برخی از افراد جوان، به‌دلیل نقص‌های مادرزادی در زمان تولد، بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به تنگی دریچه آئورت قرار دارند.
نارسایی دریچه آئورت چه عارضه‌ای است؟
نارسایی دریچه آئورت همان گشادی دریچه آئورت است که موجب خروج خون از داخل دریچه آئورت به داخل بطن می‌شود. دراینصورت، خون به سرخرگ آئورت و داخل بطن چپ حرکت می‌کند. درنتیجه؛ فعالیت قلب برای خون‌رسانی به اندام‌ها بیشتر می‌شود که در‌این‌حالت، احتمال ابتلا به نارسایی دریچه آئورت قلب افزایش پیدا می‌کند.
نارسایی دریچه آئورت چه تفاوتی با تنگی در دریچه آئورت دارد؟
تنگی دریچه آئورت خون‌رسانی در بدن را کاهش می‌دهد. دراینصورت، فشار روی قلب برای خون‌رسانی به اندام‌ها بیشتر می‌شود. این بیماری در مراحل پیشرفته‌تر احتمال ابتلا به نارسایی قلبی را بالا می‌برند. این دریچه که بین بطن چپ و سرخرگ آئورت قرار دارد، از ورود مجدد خون خارج‌شده از قلب به داخل بطن چپ جلوگیری می‌کند.
نارسایی یا گشادی این دریچه، احتمال برگشت مجدد خون داخل آئورت به قلب را افزایش می‌دهد. دراینصورت، میزان خون‌رسانی در بدن کاهش پیدا می‌کند. همچنین میزان خون جمع‌شده در قلب نیز افزایش پیدا کرده که در مدت طولانی سبب بروز نارسایی قلب می‌شود. بنابراین؛ باید گفت که تفاوت گشادی این دریچه با تنگی آن در ورود و خروج خون از بطن چپ قلب است.
در زمان تنگی در دریچه آئورت، خون کافی از داخل بطن به بیرون پمپاژ نمی‌شود، ولی در زمان گشادی این دریچه، احتمال برگشت خود به درون بطن وجود دارد.
نتیجه گیری
تنگی دریچه آئورت یکی از مشکلاتی است که بیشتر در سنین میانسالی رخ‌می‌دهد. این عارضه با علائم شایع گرفتگی نفس، کاهش انرژی، تورم مچ یا کف پا، درد قفسه سینه، حس گنگ‌بودن در سر و ضربان نامنظم قلب همراه‌است. بهترین راه درمان آن نیز تعویض دریچه آئورت قلب از طریق عمل جراحی است.
سوالات متداول
در ادامه توجه شما را به سوالات متداول دراین‌خصوص، جلب می‌کنیم.
1. دلایل تنگی دریچه آئورت چیست؟
مهمترین دلایل ایجاد این عارضه تب روماتیسمی، نقص‌های مادرزادی، تجمع کلسیم و پرتودرمانی است.
2. چه علائمی نشان‌دهنده تنگی شدید دریچه آئورت است؟
علائم شایع این عارضه قلبی شامل: گرفتگی نفس، احساس درد در قفسه سینه، ضربان غیرطبیعی و سریع قلب، خستگی، حس گیجی، غش‌کردن، ورم مچ و کف پا می‌شوند.
3. بهترین روش درمان تنگی شدید دریچه آئورت چیست؟
تعویض دریچه آئورت ازطریق انجام عمل غیرتهاجمی کاتتر و عمل قلب باز، بهترین گزینه درمان تنگی دریچه آئورت است.
بدون دیدگاه