تست ورزش یا تست استرس قلب چیست؟

تست ورزش قلب یا همان تست استرس، آزمایشی است که طی آن میزان سلامت قلب و میزان ابتلا به بیماری های قلبی را مشخص می کند. در بسیاری از مواقع هنگامی که انسدادی در قلب و عروق ایجاد می شود بیمار در حالت استراحت مشکلی را احساس نمی کند و زمانی مشکل احساس می شود که وی در حال فعالیت باشد.

در چنین زمانی قلب باید در شرایط فعالیت بدنی مورد آزمایش قرار بگیرد. با استفاده از تست ورزش پزشک می تواند با در نظر گرفتن درمان مناسب، مانع از بروز مشکلات و خطرات احتمالی در آینده شود. متخصص قلب و عروق با استفاده از تست ورزش می تواند تغییراتی که هنگام استراحت قابل مشاهده نیستند را با تست ورزش مشاهده نماید.

تست ورزش یا تست استرس قلب چیست؟

تست ورزش نحوه عملکرد قلب شما را در حین فعالیت بدنی نشان می دهد. ورزش باعث می شود قلب شما قوی تر و سریع تر پمپاژ کند. به همین دلیل این تست مشکلات مربوط به جریان خون در قلب شما را نشان می دهد. این تست معمولا شامل راه رفتن روی تردمیل یا دوچرخه ثابت است.

قلب در زمان استراحت نسبت به هنگام ورزش به طور متفاوتی کار می کند. تست ورزش چگونگی عملکرد قلب شما را در طول فعالیت هایی که باعث می شوند قلب سخت تر کار کند بررسی می کند.

اصطلاح استرس برای تشخیص تفاوت پمپاژ قلب بین حالت استراحت و فعالیت استفاده می شود. مهم ترین این تست ها، تست ورزش است. در تست ورزش بیمار در حالی که به دستگاه نوار قلب متصل است روی تردمیل قرار می گیرد.

با افزایش فعالیت در طول تست، اکسیژن بیشتری مورد نیاز بوده و قلب با پمپاژ بیشتر خون پاسخ می دهد. همچنین به پزشکان کمک می کند تا محدودیت های ورزشی هر بیمار را بدانند. البته در حین انجام این فعالیت ها ضربان قلب، فشار خون و تنفس و مهمتر از همه نوار قلب شما کنترل می شود. در ادامه با ما همراه باشید تا بیشتر با تست ورزش آشنا شویم.

انواع تست ورزش

در ادامه به شرح انواع تست ورزش و روش انجام هر کدام می پردازیم:

تست استرس ورزشی

در زمان انجام تست استرس ورزشی، پزشک قلب و عروق میزان ضربان قلب، فشار خون، نفس‌کشیدن و خستگی بیمار را در فواصل زمانی معین بررسی می‌کند.

در ادامه به توضیح گام به گام فرآیندهایی که در حین انجام تست استرس ورزش بر روی تردمیل اتفاق می‌افتد، می‌پردازیم:

ابتدا، پزشک با وصل کردن دستگاه‌های نظارتی، شرایط برای اندازه‌گیری عملکرد قلب را فراهم می‌کند. بیمار بر روی تردمیل قرار می‌گیرد و به تدریج شروع به راه رفتن می‌کند. سپس سرعت و گاهی شیب تردمیل به مرور زمان افزایش می‌یابد. در مراحل پایانی، ممکن است بیمار نیاز داشته باشد تا دستگاهی را برای اندازه‌گیری بازدم در دهان خود قرار دهد. پس از پایان تردمیل، بیمار دراز می‌کشد تا پزشک فشار خون و سایر معیارها را اندازه‌گیری کند. معمولاً تست حدود ۱۰ تا ۱۵ دقیقه طول می‌کشد، اما بیمار می‌تواند در صورت احساس ناراحتی درخواست توقف تست را بدهد. پزشک ممکن است تست را در صورت مشاهده هریک از موارد زیر متوقف کند:

• تنگی نفس
• خستگی شدید
• فشار خون بالا یا پایین
• سرگیجه
• آریتمی یا ضربان قلب نامنظم
• درد قفسه سینه

همچنین، اگر دستگاه الکتروکاردیوگرام نشانه‌های غیرعادی در فعالیت قلب را نشان دهد، پزشک ممکن است تست را متوقف سازد.

تست استرس دارویی بدون ورزش

در مواقعی که بیمار قادر به انجام فعالیت فیزیکی نیست، تست استرس دارویی به کار می‌رود. این روش عمدتاً برای افرادی استفاده می‌شود که به دلیل مشکلات اسکلتی-عضلانی، چاقی، بیماری‌های شریان محیطی یا سایر محدودیت‌ها قادر به راه رفتن روی تردمیل نیستند. پزشک با نصب الکترودها بر قفسه سینه بیمار، داروهای محرک قلب را از طریق وریدی تزریق می‌کند که عموماً بین ۱۵ تا ۲۰ دقیقه به طول می‌انجامد.

این داروها تپش قلب را افزایش داده و ممکن است علائمی مشابه با فعالیت بدنی مانند گرگرفتگی و تنگی نفس ایجاد کنند. داروهای رایج شامل دی‌پیریدامول، آدنوزین، رگادنوزون و دوبوتامین می‌باشند.

• دی‌پیریدامول: این دارو می‌تواند اختلال در جریان خون شریانی و پدیده “دزدی شریانی” را ایجاد کند. حدود ۱۰% از بیماران ممکن است عوارضی مانند تهوع، سردرد یا برونکواسپاسم تجربه کنند که با آمینوفیلین قابل درمان است. موارد منع مصرف شامل آسم، انفارکتوس میوکارد حاد، آنژین ناپایدار، تنگی شدید آئورت و هایپوتانسیون می‌باشد.
• آدنوزین: این دارو به سرعت در بدن تجزیه می‌شود و به طور مداوم تزریق می‌گردد. عوارضی نظیر گرگرفتگی موقت، درد قفسه سینه و تاکی‌کاردی ممکن است رخ دهد که با پایان تزریق بهبود می‌یابد.
• رگادنوزون: این دارو به عنوان آگونیستی قوی‌تر از دی‌پیریدامول و آدنوزین عمل کرده و در تشخیص ایسکمی قلبی مفید است. عوارض جانبی آن نسبتاً کمتر است و کاربرد آسان‌تری دارد.
• دوبوتامین: به عنوان یک تقویت‌کننده عملکرد قلب و گشادکننده عروق، زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که استفاده از دی‌پیریدامول و آدنوزین ممنوع است، مانند بیماران مبتلا به آسم. این دارو به ویژه هنگام استفاده از اکوکاردیوگرافی برای تصویربرداری از قلب ترجیح داده می‌شود، اما باید در بیماران مبتلا به فشار خون بالا، آریتمی شدید یا انفارکتوس میوکارد با احتیاط مورد استفاده قرار گیرد.

ببیشتر بخوانید: بهترین متخصص اکو قلب تهران

تست استرس هسته‌ای

پزشک ممکن است پس از بررسی اولیه، تست استرس هسته‌ای را پیشنهاد دهد. این تست به نام‌های اسکن هسته‌ای قلب یا اسکن رادیونوکلئید نیز شناخته می‌شود.

در این روش، تکنیک‌های مشابه تست استرس ورزش به کار برده می‌شوند؛ با این تفاوت که داروی ردیاب به ورید فرد تزریق می‌شود تا تصاویر بهتر و برجسته‌تری از قلب و جریان خون ارائه دهد. این رنگ ردیاب می‌تواند نواحی قلب که خون در آن‌ها جریان ندارد و ممکن است انسداد داشته باشد را نشان دهد.

اگر بیمار نتواند ورزش کند، متخصص قلب و عروق از داروهای خاصی برای ایجاد شرایط مشابه استرس در قلب استفاده خواهد کرد.

سپس، تصویربرداری‌هایی مانند توموگرافی رایانه‌ای تک فوتونی یا PET اسکن انجام می‌شود، که هر دو شامل استفاده محدودی از اشعه هستند. دو نوع اسکن انجام می‌شود: یکی فوراً پس از فعالیت و دیگری در زمان استراحت، که ممکن است همان روز یا روز بعد انجام شود. در برخی موارد، پزشک ممکن است قبل از شروع فعالیت نیز اسکنی از قلب انجام دهد تا تصاویر حالت عادی و تحت استرس قلب را مقایسه کند.

این تست برای خانم‌های باردار یا آنهایی که احتمال بارداری دارند مناسب نیست، زیرا اشعه می‌تواند برای جنین خطرناک باشد. همچنین، مادران شیرده باید پیش از انجام تست، وضعیت خود را با پزشک مطرح کنند.

تست ورزش چه چیزی را نشان می دهد؟

متخصصان قلب تست استرس قلب را به منظور موارد زیر تجویز می کنند:

• تعیین اثربخشی درمان دارویی
• شناسایی احتمال ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب و حمله قلبی
• ارزیابی شدت بیماری دریچه های قلب
• پیدا کردن علت عدم تحمل ورزش
• یافتن دلیل احساس تنگی نفس یا خستگی شدید در حین فعالیت بدنی
• تشخیص بیماری های قلبی، عروقی و ریوی
• میزان کارکرد قلب و ریه ها
• جهت اکی عمل قبل از انجام جراحی های دیگر

مزایای تست ورزش

مزایایی که تست ورزش می تواند برای بیمار داشته باشد عبارتند از:

• تشخیص بیماری عروق کرونر
• چک کردن قلب پیش از جراحی و اکی عمل
• کم هزینه بودن
• صحت نتیجه
• کوتاه بودن تست ورزش
• تشخیص مشکلات ریتم قلب (آریتمی)

ببیشتر بخوانید: هولتر ریتم قلب چیست و چه عوارضی دارد؟

اقدامات قبل از تست ورزش کدامند؟

بهتر است از ۲ساعت  قبل از تست ورزش غذا نخورید، مایعات ننوشید یا سیگار نکشید. بهتر است در روز انجام تست از مصرف کافئین خودداری کنید.

حتما از پزشک خود بپرسید که ادامه مصرف داروهای تجویزی و بدون نسخه، بی خطر است یا خیر. برخی از داروها ممکن است با تست استرس تداخل داشته باشند.

لباس راحت و کفش پیاده روی بپوشید یا همراه داشته باشید. اگر قادر به ورزش نیستید، دارویی را از طریق IV دریافت خواهید کرد که اثر ورزش را بر قلب شما تقلید می کند.

اگر می خواهید به صورت کامل با این نکات آشنا شوید پیشنهاد می کنیم مقاله اقدامات قبل از تست ورزش را مطالعه نمایید.

در چه شرایطی نباید تست ورزش انجام دهیم؟

اگر شرایط زیر را دارید، به شما توصیه می شود که تست ورزش را انجام ندهید:

• سندرم حاد کرونری، از جمله انفارکتوس میوکاردی که در ۴۸ ساعت گذشته رخ داده یا آنژین ناپایدار که کنترل نشده باشد.
• میوکاردیت حاد، که التهاب عضله قلب است.
• پریکاردیت حاد، که التهاب پرده اطراف قلب است.
• آمبولی ریه حاد، که وجود لخته خون در ریه‌ها است.
• پارگی آئورت در شرایط حاد.
• وجود علائم شدید تنگی آئورت.
• علائم آریتمی قلبی یا مشکلات همودینامیکی قابل‌توجه.
• نارسایی قلبی حاد.
• انفارکتوس ریه حاد، که به معنای آسیب جدی به بافت ریه است.

اسکن قلب یا تست ورزش

به طور دقیق نمی توان به این موضوع اشاره کرد که اسکن قلب بهتر است یا تست ورزش. زیرا هر کدام از این ها روش ها، مزیت های داشته و در مواردی به کار می رود. توصیه می شود در این رابطه حتما به پزشک متخصص قلب و عروق مراجعه کنید تا بهترین و مناسب ترین روش برای شما را تشخیص دهد.

هزینه تست ورزش قلب

معمولا دو هزینه اصلی مرتبط با تست ورزش وجود دارند. این هزینه ها شامل یک هزینه برای خود آزمون و یک هزینه جهت تجزیه و تحلیل نتایج می باشد. بیمارانی که دارای بیمه پزشکی هستند بیمه درمانی ممکن است بخشی یا تمام هزینه های تست استرس را پوشش دهد. برای جزئیات پوشش بیمه میتوانید با شماره ۰۹۳۷۳۵۸۵۸۱۳ منشی کلینیک تماس بگیرید.

مدت زمان تست ورزش

هنگامی که قلب در حالت استراحت است، احتمال دارد انسداد رگ قلب با نوار قلب تنها یا EKG قابل تشخیص نباشد. ولی هنگامی که قلب فعالیت می کند، پمپاژ آن شدید تر شده و تشخیص انسداد عروق کرونر یا سایر مشکلات قلبی را آسان تر می سازد. در حالی که خود تست ورزش معمولا کمتر از ۱۵ دقیقه طول می کشد، احتمالا ویزیت دکتر در مجموع تا دو ساعت خواهد بود.

نحوه تفسیر نتایج تست ورزش قلب

سه نوع نتیجه ممکن از این تست وجود دارد که در ادامه نحوه خواندن جواب تست ورزش را برای شما توضیح داده ایم::

نتیجه منفی

اگر تست ورزشی شما منفی باشد، نشان‌دهنده آن است که خطر ابتلا به بیماری‌های عروق کرونری (گرفتگی عروق قلب) کم است و شاید نیازی به انجام آزمایش‌های بیشتر نباشد.

نتیجه نامشخص

گاهی اطلاعات به دست آمده از ECG در طول تست کافی نیستند. در این حالت، پزشک ممکن است تست‌های پیشرفته‌تری مانند اکوکاردیوگرام استرس یا آزمایش استرس هسته‌ای را پیشنهاد دهد.

 نتیجه مثبت

مثبت بودن تست ورزش قلب می‌تواند نشان‌دهنده وجود بیماری عروق کرونری باشد. این نتیجه می‌تواند منجر به انجام آزمایش‌های بیشتر و تعیین برنامه‌ی درمانی دقیق‌تریا انجام آنژیوگرافی شود. گاهی نیز عکس‌العمل بدن به تست ورزشی غیرعادی است و باعث می‌شود نتیجه مثبت کاذب ظاهر شود، یعنی تست مثبت باشد در حالی که قلب سالم است.

ببیشتر بخوانید: آنژیوگرافی قلب چیست و چگونه انجام می شود؟

نحوه خواندن تست ورزش قلب

رویکرد کلی برای تست استرس توسط کالج قلب آمریکا و انجمن قلب آمریکا، موارد زیر را نشان می دهد:

تست ورزش با تردمیل: حساسیت ۷۳-۹۰٪، ویژگی ۵۰-۷۴٪

تعیین احتمال بیماری و تفسیر نتایج تست، مستلزم ادغام احتمال پیش از آزمون بیمار با حساسیت و ویژگی آزمون است. دلیل این امر مقایسه وضعیت جریان کرونری بیمار، قبل و بعد از ورزش می باشد.

نمونه گزارش تست ورزش

این گزارش نمونه ای از تست ورزش را ارائه می دهد که برای ارزیابی سلامت قلب انجام شده است. در گزارش تست ورزشی اطلاعاتی همچون نام بیمار، تاریخ، سن، جنسیت، هدف از گزارش، روش تست ورزش و … وجود دارد. دقت کنید که این گزارش فقط برای اهداف اطلاع رسانی است و نباید به عنوان جایگزینی برای مشاوره پزشکی در نظر گرفته شود. تفسیر تست ورزش باید توسط یک متخصص قلب انجام شود.

در این قسمت شما می توانید نمونه از گزارش تست ورزش برای بیمار ۵۹ ساله ای که توسط دکتر ریاستی انجام شده را مشاهده کنید.

عوارض تست ورزش

با توجه به اینکه تست ورزش تحت نظارت و مانیتورینگ کامل قلبی انجام میشود هیچگونه خطری ندارد و حتی در دوران بارداری نیز به راحتی قابل انجام است.

تست ورزش قلب در خانه

یک مطالعه توسط انجمن قلب و عروق اروپا نشان داده که می توانید سلامت قلب خود را با مدت زمان بالا رفتن از چهار طبقه، ارزیابی کنید. دکتر ژسوس پتیرو، نویسنده این مطالعه توضیح می دهد نباید بالا رفتن از چهار طبقه بیش از ۱ و نیم دقیقه طول بکشد.

در این صورت سلامتی شما در حد مطلوب نبوده و بهتر است با پزشک مشورت کنید. در این مطالعه افرادی که زمان کمتری برای بالا رفتن از پله ها صرف می کردند، ظرفیت ورزش بیشتری داشتند. این ظرفیت به نوبه خود با نرخ مرگ و میر کمتر مرتبط بوده است.

تست ورزش قلب برای چیست؟

تست های ورزش به دلایل مختلفی مانند ارزیابی تناسب اندام، ارزیابی ضربان قلب و پاسخ فشار خون به استرس یا همان فشار فیزیکی انجام می شوند. همچنین در این آزمایش به بررسی علائمی مانند ناراحتی قفسه سینه، تنگی نفس و تشخیص شرایطی مانند انسداد عروق کرونر می پردازند.

تست ورزش قلب چگونه انجام می شود؟

یک پرستار یا تکنسین سیم های الکترود را روی سینه، پاها و بازوهای شما قرار می دهد. این سیم ها حسگرها را به کامپیوتر جهت ثبت فعالیت الکتریکی قلب شما، متصل می کنند. سپس روی تردمیل یا دوچرخه ثابت به آرامی شروع به ورزش می کنید. با ادامه آزمایش، تمرین سخت تر خواهد شد.

نوار قلبی در تست ورزش چگونه انجام می‌شود؟

الکتروکاردیوگرام (ECG) یک آزمون سریع و غیرتهاجمی برای بررسی عملکرد الکتریکی قلب است. در این تست، الکترودها (وصله‌های کوچک پلاستیکی که به پوست می‌چسبند) در مکان‌های مشخصی روی قفسه سینه، بازوها، و پاها نصب می‌شوند. این الکترودها توسط تعدادی سیم‌ به دستگاه ECG متصل هستند تا فعالیت الکتریکی قلب را اندازه‌گیری، تفسیر و ثبت کنند. مهم است بدانید که در طول این تست هیچ جریان الکتریکی به بدن فرستاده نمی‌شود.

ECG سیگنال‌های الکتریکی را که باعث انقباض قلب و پمپاژ خون می‌شوند، ثبت می‌کند. این آزمون به پزشک کمک می‌کند تا سرعت ضربان قلب، ریتم ضربان (آیا ضربان منظم است یا نه)، و کیفیت و زمان سیگنال‌های الکتریکی که از بخش‌های مختلف قلب عبور می‌کنند را بررسی کند. تغییرات در نمودار ECG ممکن است نشان‌دهنده بیماری‌ها و مشکلات مرتبط با قلب باشد.  ECG گرفته شده در تست ورزش تفاوتی با نوار قلبی که در حالت استراحت گرفته می‌شود ندارد، اما در شرایط فعالیت بدنی انجام می‌پذیرد.

اکو بهتر است یا تست ورزش؟

اکوکاردیوگرام یک معاینه استاتیک دقیق از چهار حفره قلب است. در طول معاینه، امواج اولتراسوند از یک کاوشگر دستی تصاویری از دریچه ها و حفره های قلب ایجاد می کنند. این تصاویر به ما امکان ارزیابی ضربان و پمپاژ قلب شما را می دهند. داپلر را می توان در طول آزمایش برای ارزیابی جریان خون در قلب استفاده کرد.

جریان خون اغلب به صورت تصاویر رنگی در حال جریان، در مانیتور دیده می شود. اگر بیمار مبتلا به CHD (بیماری عروق کرونر قلب) تشخیص داده شود برای معاینه بیشتر ممکن است تست استرس اکو را توصیه کنند.

اگر می خواهید در مورد مقایسه این دو روش بیشتر بدانید مقاله تست ورزش یا اکو قلب را مطالعه نمایید.

کدام ورزش برای سلامت دستگاه قلب و عروق موثر است؟

همیشه سوال بوده که با وجود بیماری قلبی چه ورزش‌هایی مناسب است؟ به‌ یاد داشته‌ باشید که ورزش‌های سنگین که فشار زیادی به‌شما متحمل شود، برای‌شما مضر است.ازجمله ورزش‌های مفیدی که می‌توانید انجام دهید پیاده‌ روی است. پیاده‌ روی هر روزه در مدت مشخص برای بدن شما بسیار مفید می‌باشد. اما باید بدانید که این ورزش باید طوری باشد که بدن شما را گرم کرده و ضربان قلبتان، بالا رود.

جمع بندی

کلینیک دکتر ریاستی با بهره مندی از متخصصین مجرب و بروزترین تجهیزات پزشکی، قادر به انجام انواع بررسی های قلبی است. تست ورزش از جمله تست های قابل انجام در این کلینیک می باشد. تمامی تست ها طبق متدهای رسمی پزشکی انجام می شوند. هزینه این تست ها مقرون به صرفه بوده و مشمول حق بیمه نیز خواهند شد.

منابع: cnet , vacardio

کلینیک تخصصی قلب و عروق دکتر محمد ریاستی